Në një garë botërore për të zvogëluar ndotjen, Australia është në një vend dukshëm jo komod.
Është një nga vendet më të ndotura për kokë banori dhe një furnizues masiv global i karburanteve fosile.
Në mënyrë të pazakontë për një komb të pasur, ai ende djeg qymyr për të prodhuar energji elektrike.
Objektivi i emetimeve të Australisë për vitin 2030 – një ulje prej 26 për qind në nivelet e vitit 2005 – gjysma e standardeve të SHBA-së dhe Britanisë së Madhe.
Canberra gjithashtu i ka rezistuar bashkimit me dy të tretat e vendeve që kanë premtuar emetime neto zero deri në vitin 2050, raporton bbc.
Dhe në vend që të eliminohet gradualisht qymyri – karburanti më i keq fosil – ai është i angazhuar të gërmojë për më shumë.
Pra, nuk është për t’u habitur që Australia po shihet si një “djalosh i keq” që hyn në bisedimet e klimës globale COP26 në Glasgow, thonë analistët.
Qeveria e kryeministrit, Scott Morrison është nën presion të madh për të bërë më shumë.
Besnikëria ndaj industrisë
Minierat kanë ndihmuar në nxitjen e ekonomisë së Australisë për dekada gjersa qymyri mbetet eksporti i dytë më i madh i vendit. Vetëm Indonezia shet më shumë qymyr se shteti australian në nivel global.
Qeveria shpesh krediton qymyrin për pjesën më të madhe të pasurisë së vendit, por shumë analistë argumentojnë se kjo është e tepërt.
Eksportet e qymyrit arritën në 55 miliardë dollarë vitin e kaluar, por shumica e kësaj pasurie u mbajt nga kompanitë minerare. Më pak se një e dhjeta shkoi drejtpërdrejt në Australi – kjo është rreth 1 për qind e të ardhurave kombëtare.
Fuqia punëtore e qymyrit prej 40 mijë është rreth gjysma e madhësisë së McDonald’s në Australi. Por punët e qymyrit mbajnë disa komunitete rurale. Sektori i minierave ka pasur gjithmonë ndikim në Canberra, transmeton Telegrafi.
Megjithëse shumica e votuesve duan veprime më të ashpra për klimën, disa qytete qymyri shtrihen në zona të lëkundura që janë çelësi për të fituar zgjedhjet.
Lobi i minierave ka “shtrembëruar” shumë politika gjatë viteve, thotë Prof. Samantha Hepburn, një eksperte e ligjit për klimën në Universitetin Deakin.
Qeveria aktuale australiane kurrë nuk është përpjekur të vendosë një çmim për karbonin, ose të kufizojë emetimet nga prodhuesit e karburanteve fosile.
Në vend të kësaj, qymyrit i është ofruar mbështetje shtesë. Kjo përfshinë:
Miratimi i minierave dhe zgjerimeve të reja: Ka mbi 80 projekte të propozuara, duke përfshirë përmirësimin e impianteve.
Subvencionet tatimore: Rreth 10 miliardë dollarë shkuan për kompanitë e karburanteve fosile vetëm vitin e kaluar.
Investimet në ‘qymyrin e pastër’: Skema të tilla si kapja dhe magazinimi i karbonit, shpesh të kritikuara si joefektive.
Duke ndjekur një treg në tkurrje
Australia argumenton se qymyri do të vazhdojë të gjenerojë pasuri kombëtare për dekadat e ardhshme.
Ai flet për kërkesën në Azi, veçanërisht nga ekonomitë në zhvillim.
Vetëm Kina dhe India përbëjnë 64 për qind të konsumit global të qymyrit. Kërkesa në Indonezi dhe Vietnam gjithashtu është rritur.
Por analistët thonë se nuk ka treg afatgjatë pasi vendet garojnë për të përmbushur qëllimet e emetimeve.
Blerësit më të mëdhenj të qymyrit të Australisë – Japonia, Koreja e Jugut dhe Kina – kanë premtuar zero emetime të gazrave deri në mesin e shekullit.
Përdorimi i qymyrit tashmë është zhytur në Amerikën e Veriut dhe Evropë. Vendet e pasura të G7 dhe Kina, si dhe shumë banka, janë zotuar të ndalojnë financimin e projekteve të qymyrit jashtë shtetit.
“Australia e di se festa ka mbaruar. Por policia nuk është thirrur ende. Kështu që ata do të vazhdojnë të festojnë derisa të ndalen”, thotë Richie Merzian, një ekspert i klimës në Institutin Australian.
E humbisni mundësinë e gjelbër?
Australia mund t’i japë fund marrëdhënies me qymyrin mjaft shpejt, thonë ekspertët. Ekonomia e saj është e qëndrueshme dhe e diversifikuar mirë për të absorbuar humbjen e eksporteve të qymyrit.
Por Australia në mënyrë të diskutueshme e sheh gazin natyror të lëngshëm – një tjetër lëndë djegëse e pistë – si burimin e saj të ardhshëm të madh të energjisë vendase.
Qeveria tashmë ka premtuar gjysmë miliardë dollarë për basenet dhe impiantet e reja të gazit, duke sfiduar thirrjet globale për t’i dhënë fund projekteve të reja të karburanteve fosile.
Kjo i ka frustruar ata që thonë se Australia duhet të investojë për t’u bërë një superfuqi e rinovueshme.
Si një nga kontinentet më me diell dhe me erë në Tokë, Australia është “në mënyrë unike për të përfituar ekonomikisht” nga burimet e saj të bollshme natyrore, thotë Organizata për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (OECD), një organizatë ndërqeveritare.
Industria e saj është e pozicionuar mirë për t’u drejtuar në tregjet e reja të eksportit, si çeliku dhe alumini.
Mbrojtësit thonë se punëtorët e qymyrit mund të minojnë mineralet e rralla të nevojshme për bateritë dhe magnetët që do të fuqizojnë rrjetet e energjisë së rinovueshme.
Canberra ka investuar disa para në burimet e rinovueshme, por shumica kanë ardhur nga qeveritë dhe bizneset e shtetit.
Besnikëria e saj ndaj lëndëve djegëse fosile ka penguar përparimin, thonë kritikët. Qeveria ka shkurtuar shpenzimet e saj për burimet e rinovueshme në vitet e fundit dhe nuk ka asnjë objektiv aktual kombëtar për energjinë e pastër.
Ajo është tërhequr gjithashtu nga Fondi i Gjelbër i Klimës i OKB-së dhe është përpjekur të ndryshojë mandatin e një fondi vendor në mënyrë që paratë e taksapaguesve të mund të shkojnë në projektet e qymyrit. /Telegrafi/