Hulumtuesit e emisionit “Betimi për Drejtësi” kanë siguruar vendimin e 16 dhjetorit 2021 të Këshillit Drejtues të Odës së Avokatëve, me të cilin të akuzuarit Haxhi Çekaj kundërligjshëm i lejohet ushtrimi i profesionit të avokatisë. Ligji për Avokatinë dhe Statuti i OAK-së specifikon se avokatët nuk mund të ushtrojnë profesionin e tyre përderisa janë në procedurë penale.
Avokatia është profesion i lirë dhe i pavarur që merret me dhënien e ndihmës juridike personave fizikë dhe juridikë për mbrojtjen e lirive, të drejtave dhe të interesave të tyre në pajtim me rendin juridik.
Por, nuk janë të rralla rastet kur avokatët ulën vetë në bankën e të akuzuarit. Paradoksalisht, qytetarët shohin disa avokatë që paradite marrin pjesë në salla të gjykimit si të akuzuar për vepra penale, kurse pasdite në sallat e njëjta ushtrojnë profesionin e avokatit, duke mbrojtur klientët e tyre për vepra penale të njëjta apo të ngjashme.
Me qëllim të shmangies së këtyre situatave, Ligji për avokatinë në nenin 38, pika 1.1 thotë se “Ushtrimi i avokatisë ndërpritet, nëse: kundër avokatit është iniciuar procedurë penale për veprën penale, e cila e bën të padenjë për ushtrimin e avokatisë;”
Edhe në nenin 124 par.1 të Statutit të OAK-së thuhet se “Ndaj avokatit mund të shqiptohet masa e suspendimit të përkohshëm në rastet kur gjykata pas shqyrtimit të dytë të aktakuzës cakton shqyrtimin kryesor në një lëndë penale, e cila e bën të padenjë për ushtrimin e mëtejshëm të veprimtarisë së avokatit”.
Kjo masë e suspendimit, sipas pikës 1.2 të këtij nenin shqiptohet nga Këshilli Drejtues i Odës së Avokatëve, me propozimin e Zyrës së Prokurorit Disiplinor të OAK-së.
Tutje, në piken 1.3 statuti rregullon se Avokatit të suspenduar i ndalohet e drejta për ushtrimin e profesionit, deri në përfundimin e procedurës penale në formën e prerë.
Ndërsa, shpjegohet se Avokati i suspenduar ka të drejtë gjatë kohëzgjatjes së suspendimit, të kërkojë nga Këshilli Drejtues i Odës të rishqyrtojë masën nga par. 1 i këtij neni, nëse me aktgjykim të shkallës së parë është shpallur jofajtor për veprën penale, e cila e bën të padenjë për ushtrimin e mëtejshëm të veprimtarisë së avokatit.
Në lidhje me rastet kur ndaj avokatëve ushtrohen aktakuza, Oda e Avokatëve përkundër Ligjit dhe Statutit të Odës duket se nuk e ka të qartë se si duhet të veprohet. Ndërsa është dëshmuar se vepron në mënyrë selektive dhe për raste të njëjta vepron ndryshe. Një rast i tillë është ai i avokatit Haxhi Çekaj.
Ai me 15 shkurt 2017 ishte arrestuar në zyrën e tij në Pejë, nën dyshimin se si avokat i Nimon Berishës, nga e bija e të mbrojturit, tashmë nga e dëmtuara Mirjeta Imeraj për mbrojtjen e Nimon Berishës, në emër të ekspertizave në Turqi kishte marrë para shumën prej 43 mijë eurove si dhe shumën tjetër prej 40.000.00 eurove, të cilën Çekaj, e ka marrë nga e dëmtuara në emër të trupit gjykues të Gjykatës Themelore në Pejë. Kjo shumë është konfiskuar nga ana e zyrtarëve me rastin e arrestimit të të pandehurit.
Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës ndaj Haxhi Çekaj ka ngritur aktakuzë më 14 prill 2017.
Pas ngritjes së aktakuzës në Gjykatën Themelore në Prishtinë, ishte caktuar mbajtja e seancës më 26 prill 2018. Në këtë seancë, mbrojtja e të akuzuarit Haxhi Çekaj kishte deklaruar se për shkaqe shëndetësore dhe personale i akuzuari dëshiron të bëjë marrëveshje për pranim të fajësisë me prokurorin e rastit. Kjo marrëveshje nuk ishte arritur me prokurorin dhe rasti ishte proceduar në shqyrtim gjyqësor.
Pavarësisht kësaj, edhe pse i akuzuar për vepër penale të mashtrimit, avokati Haxhi Çekaj edhe dy vjet pas ngritjes së aktakuzës kishte vazhduar punën si avokat deri në prill 2019, kur i ishte ndërprerë ushtrimi i profesionit. Ky vendim ishte marrë si masë suspendimi nga Oda e Avokatëve, deri në përfundim të procedurës penale.
Vendimi i OAK-së për këtë suspendim ishte bazuar në nenin 1.1 të Ligjit për Avokatinë dhe në nenin 124 paragrafi 1 i Statutit të Odës. Në arsyetimin e tij, Këshilli Drejtues i odës, kishte konstatuar se vepra penale e mashtrimit për të cilën Prokuroria Speciale kishte ngritur aktakuzë dhe ishte caktuar shqyrtimi gjyqësor, avokatin Haxhi Çekaj e bënte të padenjë që të ushtronte profesionin e avokatisë.
Ndër të tjera, Oda e Avokatëve kishte konstatuar se “nuk paraqet imazh pozitiv të avokatisë rrethana e të ushtruarit të profesionit gjatë kohës që zhvillohet procedura penale ndaj një avokati”.
Ndërkohë, Gjykata Themelore në Prishtinë më 2 dhjetor 2019, kishte shpallur fajtor të akuzuarin Çekaj, për veprën penale të mashtrimit dhe e kishte dënuar me 6 muaj burgim, si dhe me 3000 euro gjobë. Sipas këtij aktgjykimi, dënimi me burg ndaj Çekajt, me pajtimin e tij mund t’i zëvendësohet me dënim me gjobë në vlerë prej 5000 euro, ndërsa i akuzuari ishte obliguar të paguante edhe 300 euro në emër të shpenzimeve procedurale.
Ndaj këtij aktgjykimi ishte ankuar mbrojta e të akuzuarit dhe në gusht 2020, rasti ishte kthyer në rigjykim, duke u evidentuar edhe në listën e rasteve të shënjestruara për liberalizimin e vizave.
Avokati Çekaj në shtator 2021 kishte kërkuar nga OAK anulimin e vendimit për ndërprerjen e profesionit.
Një kërkesë e tillë sipas statutit të OAK-ë lejohet vetëm në rastet kur në shkallë të parë avokati shpallet i pafajshëm, që nuk është rasti i Çekaj, i cili ishte shpallur fajtor.
Kërkesa e avokatit të akuzuar Haxhi Çekaj ishte aprovuar nga Këshilli Drejtues i OAK-së në mbledhjen e mbajtur 11 tetor 2021 dhe atij iu kishte dhënë e drejta që ta vazhdojë punën si avokat, pavarësisht aktakuzës ndaj tij.
Emisioni “Betimi për Drejtësi”, me 13 tetor 2021 ka kërkuar nga OAK që të informohet në lidhje me vendimet e marra nga Oda në rastin e avokatit Haxhi Çekaj, por ata nuk kanë kthyer përgjigje. Pas kësaj, “Betimi për Drejtësi” ishte ankuar në Agjencinë për Informata dhe Privatësi, e cila kishte aprovuar ankesën, duke obliguar OAK që të ofrojë qasje në informatat e kërkuara.
Vetëm pas vërejtjes nga kjo agjenci, OAK ka ofruar qasje në vendimin për ndërprerjen e profesionit të avokatisë ndaj avokatit Çekaj të vitit 2019.
Ndërsa, sa i përket vendimit për lejimin e ushtrimit të profesionit të avokatisë për të akuzuarin Çekaj të marrë nga Këshilli Drejtues në mbledhjen e 11 tetorit 2021, OAK nuk kishte ofruar qasje, por ka bërë një njoftim, i cili sipas gjetjeve të hulumtimit të emisionit “Betimi për Drejtësi” del se është mashtrim.
Në lidhje me këtë, OAK ka njoftuar se “për rastin e avokatit Haxhi Çekaj, duhet përsëritur faktin se kjo kërkesë është diskutuar në Këshillin Drejtues të OAK-së, por që ende nuk ekziston Vendim i materializuar/zyrtarizuar i Këshillit Drejtues për lejimin e avokatit Çekaj për ushtrimin e profesionit të avokatisë, që nënkupton se avokati aktualisht është i suspenduar”.
Ndryshe nga ky njoftim, hulumtuesit e “Betimit për Drejtësi”, kanë siguruar Procesverbalin e mbledhjes së Këshillit Drejtues të OAK-së të 11 tetorit 2021, ku figuron që Këshilli Drejtues ka marrë vendim për lejimin e profesionin të avokatisë për të akuzuarin Çekaj.
Përtej kësaj, hulumtuesit e emisionit “Betimi për Drejtësi”, kanë siguruar vendimin e 16 dhjetorit 2021, me të cilin të akuzuarit Çekaj i lejohet ushtrimi i profesionit të avokatisë.
Këshilli Drejtues i OAK-së përmes këtij vendimi e ka anuluar si të kundërligjshëm vendimin e 27 prillit 2019 me të cilin avokatit të akuzuar Haxhi Cekaj i ishte suspenduar ushtrimi i profesionit të avokatisë.
Këshilli Drejtues i OAK-së në arsyetimin e këtij vendimi thekson se neni 38 par.1 i Ligjit për Avokatinë është në kundërshtim me Kushtetutën.
“Edhe ashtu dispozita e nenit 38 par 1 është në kundërshtim me Kushtetutën dhe si i tilla duhet të ndryshohet (prezumimi i pafajësisë) dhe atë në shikim të parë (prima facies) por duket se ajo dispozitë qëndron për arsye jo ligjore, për të cilin është biseduar edhe në mbledhjen e KD që ka nevojë për revitalizim total”
Një fakt tjetër interesant në arsyetimin e vendimit të Këshillit Drejtues është edhe interpretimi i Ligjit të Punës në raport me profesionin e avokatisë.
Në nenin 2 të Ligjit të Punës përcaktohet qartë se “Dispozitat e këtij ligji zbatohen për të punësuarit dhe punëdhënësit e sektorit privat dhe publik në Republikën e Kosovë”.
Ndërsa, Këshilli Drejtues i OAK-së, me mënyrën e arsyetimit të këtij vendimi, rezulton se OAK-në e konsideron si punëdhënës, kurse avokatët në marrëdhënie pune në Odën e Avokatëve.
“Sa i përket suspendimit, me nenin 75 të Ligjit për punë është paraparë qe suspendimi në Republikën e Kosovës të jetë gjerë në 6 muaj, nëse me ligj të veçantë nuk është paraparë ndryshe. Mirëpo me Ligjin për avokatinë nuk është paraparë asgjë dhe aplikimin direkt e ka Ligji i Punës, gjersa neni 124 i Statutit të OAK-së nuk mund të gjejë vend për aplikim ngase ligjdhënësi në Ligjin e Punës nuk i ka dhënë këtë mundësi askujt që ta rregulloj me normativat e veta por vetëm me Ligj të përgjithshëm apo atë të veçantë”, thuhet në arsyetimin e vendimit të OAK-së.
Gjithashtu, specifikë e këtij vendimi është edhe mënyra se si është dhënë Këshilla juridike, ku përcaktohet se “Kundër këtij vendimi lejohet ankesa brenda afatit prej 15 ditësh nga dita e dorëzimit, Komisionit për ankesa të OAK-së e nëpërmjet OAK-së. Ankesën mund ta parashtroi ekskluzivisht vetëm avokati Haxhi Çekaj meqenëse bëhet fjalë për procedurën administrative një palëshe. Ankesa nuk e ndalon ekzekutimin e vendimit.”
Në këtë rast, mbetet e pakuptimtë se si pala tjetër, në këtë rast, prokurori disiplinor i OAK-së, ka mbetur pa të drejtë ankesë ndaj këtij vendimi.
Për më shumë, ndiqeni hulumtimin “Amnistia e OAK-së ndaj avokatëve me aktakuza”./BetimipërDrejtësi
