Njihuni me shkencëtarin që po përpiqet të udhëtojë në kohë – për këtë ka një arsye të fortë

Shekujt e kaluar, siç është thënë, mund të jenë kohëra misterioze. Por, ndonjëherë ne dëshirojmë të udhëtojmë në atëbotë.

Ne nuk mundemi, natyrisht aktualisht. Ndërsa udhëtimi aktual është i kufizuar vetëm nga sa para mund të kursejmë, kërkesat për viza dhe anulimet e fluturimeve, udhëtimi në kohët e kaluara është i kufizuar nga ligjet e fizikës. Apo ndoshta nuk është.

Duke iu bashkuar radhëve të shpikësve të filmave si Doc Brown i “Kthimi në të Ardhmen” janë disa shkencëtarë në jetën reale që aktualisht përpiqen të realizojnë ëndrrën e kthimit të orës për të udhëtuar në destinacionin që ëndërrojnë.

Midis tyre është Ron Mallett, një astrofizikan i cili ia ka kushtuar pjesën më të madhe të jetës nocionit se udhëtimi në kohë është i mundur. Ai ka dalë me ekuacionet dhe parimet shkencore mbi të cilat thotë se mund të krijohet një makinë e kohës, transmeton Telegrafi.

Ndërsa pranon se teoritë dhe modelet e tij nuk ka të ngjarë të lejojnë udhëtimin në kohë sa është gjallë, për vite me radhë ai ka punuar paralelisht me një karrierë të respektuar akademike që të përmbush ëndrrën e kthimit në kohë dhe ta takojë babanë e tij.

Mallet ishte 10-vjeçar kur babai papritur i ndërroi jetë, nga një sulm në zemër, një ngjarje që shkencëtari thotë se i ndryshoi përgjithmonë jetën.

“Për mua, dielli u ngrit dhe u vendos mbi të. Ai thjesht ishte qendra e çdo gjëje”, tha ai për CNN Travel, “Edhe sot, pas gjithë këtyre viteve, ende nuk po mund të pajtona me jetën”.

Babai i Mallett, riparues i televizioneve, me vdekjen e tij “i shtoi” pasionin për shkencën. Rreth një vit pas vdekjes së babait të tij, Mallett i pikëlluar hasi në një version të ilustruar të romanit klasik fantastiko-shkencor, “Makina e Kohës”. “Libri që më ndryshoi jetën”, thotë ai.

Falë imagjinatës së autorit H.G. Wells, papritmas Mallett ndjeu se tragjedia familjare nuk paraqiste një fund – por një fillim.

Gjashtëdhjetë vjet më vonë, 74-vjeçari Mallett është profesor i fizikës në Universitetin e Connecticut. Ai e ka kaluar karrierën duke analizuar vrimat e zeza dhe relativitetin e përgjithshëm – teoritë e hapësirës, kohës dhe gravitetit të zbuluara shkëlqyeshëm nga Albert Einstein.

Mallett gjithashtu ka teorizuar në lidhje me udhëtimin në kohë, gjatë së cilës ka filluar udhëtimin e tij personal: një kërkim kompleks dhe shpesh i diskutueshëm për të ndërtuar një makinë të aftë të vizitojë të kaluarën.

Ai është ende shumë larg nga destinacioni i tij – disa do të argumentonin se ai kurrë nuk do të arrijë atje – por udhëtimi i tij krijon një histori prekëse që qëndron mbi fuqinë e dashurisë, fuqinë e ëndrrave të fëmijërisë dhe dëshirën njerëzore për të kontrolluar fatin në një univers të panjohur.

Si të bëheni udhëtar në kohë?

Mallet u takua për herë të parë me konceptin e udhëtimit në kohë në vitet 1950.

“Ne as nuk kishim shkuar në hapësirë”, kujton ai dhe shton, “Madje, njerëzit nuk ishin as të sigurt nëse mundemi”.

Duke u rritur në lagjen e Bronxit të qytetit të New Yorkut, dhe më vonë në Pensilvani, familja e Mallett luftoi për mbijetesë.

Si një “librarist” i vetë-përshkruar, ai ende gjeti mënyra për të ardhur deri tek librat, duke gjetur ngushëllim në raftet e librarive lokale të “Ushtrisë së Shpëtimit”.

Ishte ky vend kur Mallet u takua me shkrimet e Einsteinit, frymëzimi kryesor për të.

Ai vazhdoi të qortojë librat shkencorë gjatë adoleshencës së tij dhe, pasi la shkollën e mesme, synoi të shkonte në kolegj nëpërmjet G.I. Bill, i cili mbështet veteranët ushtarakë amerikanë në arsimin e tyre pas shërbimit.

Ai u regjistrua në Forcat Ajrore të SHBA-së, ku shërbeu për katër vjet, përfshirë vendosjen në Vietnam.
Përfundimisht, Mallett arriti në akademi. Ai mori një diplomë bachelor në fizikë, e ndjekur nga një master dhe një doktoraturë, e specializuar në teorinë e Einsteinit.

Puna e tij e parë ishte të punonte rreth laserëve në United Technologies, një prodhues aeroplanësh, duke parë se si ato mund të përdoren për të hapur vrima në tehet e turbinës së motorëve.

Pas disa vitesh aplikimi të teorive matematikore në këtë mjedis praktik, Mallet u bashkua me Universitetin e Konektikatit (UCONN) si asistent profesor i fizikës.

Përmes gjithë kësaj, nga Vietnami, Mallett, në heshtje po punonte rreth mundësisë së udhëtimit në kohë.

Por ai filloi të fliste publikisht për ambiciet pasi UCONN e bëri atë një profesor të qëndrueshëm, një pozicion akademik i hapur që u jepet disa personave që të punojnë lirë, kryesisht pa frikë se do të largohen nga puna.

“Doja të sigurohesha që arrita atë kulm të profesionalizmit”, thotë ai, “Edhe atëherë isha pak i gatshëm”.

Ai ishte në dijeni të stereotipit të “profesorit të çmendur”. Ai donte të sigurohej që ambiciet të mos përqesheshin dhe puna t’i kërcënohej, transmeton Telegrafi.

Por kur Mallet filloi të flasë hapur për idetë e tij, ai zbuloi se nuk ishte e lehtë pasi hasi në universalitetin e dëshirës për të rishqyrtuar të kaluarën. Të gjithë ndiejmë, thotë ai, keqardhje, ose vendime të kaluara për të cilat çuditemi, ose njerëz që kemi humbur të cilët dëshirojmë t’i shohim përsëri.

“Njerëzit filluan të më kontaktojnë, fjalë për fjalë nga e gjithë bota për mundësinë e kthimit në kohë”, thotë ai.

Shkenca që qëndron pas të gjithave

Sot, fotografitë e Mallett në punë e tregojnë atë të rrethuar me pajisje në një laborator të çrregullt, duke demonstruar parimet e tij përmes eksperimenteve në shkallë të vogël ose duke qëndruar, shkëlqyer, para dërrasave të zeza, ku ka gdhendur formulat e tij.

Aspekti personal i punës së Mallett është thellësisht lëvizës, por sa e besueshme është shkenca pas ideve të tij?

E gjitha varet, thotë Mallett, nga teoria speciale e relativitetit e Einsteinit dhe teoria e përgjithshme e relativitetit.

“Për ta thënë me pak fjalë, Einstein tha që koha mund të ndikohet nga shpejtësia”, thotë Mallett. Ai merr shembullin e astronautëve që përshkojnë hapësirën në një raketë që i afrohet shpejtësisë së dritës. Koha do të kalonte ndryshe në Tokë sesa do të kalonte për njerëzit në raketë.

“Ata në fakt mund të kthehen duke zbuluar se janë vetëm disa vjet më të vjetër, por dekadat kanë kaluar në Tokë”, thotë ai.

Mallett tregon për filmin klasik shkencor-shkencor 1968 “Planet of the Apes”, në fund të të cilit një astronaut kupton se nuk ka udhëtuar në një planet të largët, të drejtuar nga majmunët, por thjesht është kthyer në Tokë që ishte në periudhën kohore post-apokaliptike ku njerëzimi i është nënshtruar simianëve.

“Ky është një përfaqësim i saktë i teorisë speciale të relativitetit të Einsteinit”, thotë Mallet. “Pra rezultati është se, sipas teorisë së veçantë të relativitetit, nëse po udhëtoni mjaft shpejt, përkatësisht po udhëtoni nëpër kohë. Dhe në mënyrë efektive, kjo do të ishte një përfaqësim i udhëtimit në kohë”, shtoi ai.

Sidoqoftë, kjo ka të bëjë me ecjen përpara dhe jo prapa, e cila do ta ndihmonte në përpjekjen për t’u ribashkuar me babanë e tij?

Teoria e përgjithshme e relativitetit të Einsteinit bazohet në konceptin e gravitetit – dhe merr parasysh se si koha ndikohet nga graviteti.

“Ajo që Einsteini donte të thoshte me këtë është sesa më i fortë është graviteti, aq më shumë kohë do të ngadalësohet koha”, thotë Mallett.

Teoria e përgjithshme e relativitetit e Einsteinit thotë se ajo që ne e quajmë forca e gravitetit nuk është aspak forcë, është në fakt ndalja e kohës përmes një objekti masiv.

“Në teorinë e Einsteinit, ajo që ne e quajmë hapësirë përfshin gjithashtu kohë – kjo është arsyeja pse ajo quhet hapësirë kohore, çfarëdo që të bësh për hapësirën, ndodh edhe me kohën”, shtoi fizikanti.

Mallet pretendon se duke e shtrembëruar kohën në një lak, dikush mund të udhëtojë nga e ardhmja përsëri në të kaluarën – dhe pastaj përsëri në të ardhmen. Dhe kjo është ideja e një vrime të krimbit, një lloj tuneli me dy krahë.

Mallett sugjeron që drita mund të përdoret gjithashtu për të ndikuar në kohë nëpërmjet diçkaje të quajtur laser unazor.

Ai ka krijuar një prototip që ilustron se si laserët mund të përdoren për të krijuar një rreze qarkulluese të dritës që përdredh hapësirën dhe kohën – frymëzuar nga puna e tij e parë duke eksperimentuar me efektin e laserit në motorët e aeroplanëve.

“Doli se kuptimi im për laserët më ndihmoi përfundimisht në përparimin tim në të kuptuarit se si mund të jem në gjendje të gjej një mënyrë krejtësisht të re rreth makinës së kohës”, thotë Mallett.

“Duke studiuar llojin e fushës gravitacionale të prodhuar nga një laser unazor, kjo mund të çojë në një mënyrë të re për të parë mundësinë e një makinerie të kohës të bazuar në një rreze qarkulluese të dritës”, shtoi ai.

Mallett gjithashtu ka një ekuacion teorik që, argumenton ai, dëshmon se kjo do të funksiononte. “Përfundimisht një rreze qarkulluese e dritave laser mund të veprojë si një lloj makine kohore dhe të shkaktojë një kthesë në kohë që do t’ju lejojë të ktheheni në të kaluarën”, thotë ai.

Megjithatë ka një pengesë – goxha të madhe.

“Ju mund t’i ktheni informacionet mbrapsht, por mund t’i ktheni vetëm në pikën në të cilën ndizni makinën”, thotë Mallett.

Ndërsa kërkimi për t’u kthyer në vitet 1950 nuk është as afër një realiteti, ai mbetet optimist dhe vazhdon të shqyrtojë mundësitë.

Pra, a mund të ketë një të ardhme jo shumë të largët në të cilën udhëtimi në kohë është pjesë e realitetit tonë të përditshëm? Në fund të fundit, ne jemi duke hyrë në një dekadë të re në të cilën koncepte dikur fantastike si turizmi hapësinor dhe trenat hiperloop po hyjnë në sferat e mundësive.

Ndoshta, por jo të gjithë mendojnë kështu.

“Udhëtimi në kohë në të kaluarën lejohet, potencialisht, në teorinë tonë të relativitetit të përgjithshëm, se si e kuptojmë gravitetin”, thotë Paul Sutter, një astrofizikan që mban një emision të quajtur “Pyet një hapësirë!”

“Por çdo herë që përpiqemi të krijojmë një pajisje teorike të udhëtimit në kohë, një pjesë tjetër e fizikës futet dhe prish festën”, shton ai.

Sutter thotë se është i vetëdijshëm për punën e Mallettit dhe mendon se është interesante, nëse jo domosdoshmërisht në rrugën e duhur për të dhënë rezultate.

Kritika serioze ndaj teorisë së Mallett shprehën në vitin 2005 ,Ken D. Olum dhe Allen Everett, profesorët e Institutit të Kozmologjisë, Departamenti i Fizikës dhe Astronomisë në Universitetin Tufts. Ata thanë se kishin gjetur defekte në ekuacionin e Mallett dhe prakticitetin e pajisjes së tij të propozuar.

“Nuk është si filmat”, thotë Mallett. “Kjo nuk do të ndodhë në fund të dy orëve. Do të kushtojë kohë”, shton ai.

Krahasimet e filmave janë një temë e zakonshme e bisedës me Mallettin. Ai kënaqet duke shpjeguar konceptet rreth udhëtimit në kohë përmes shembujve kinematografikë.

Magjia e filmit

Hollivudi e ka ftuar Malletlin disa herë për të realizuar një film. Një përshtatje e propozuar e “Udhëtari i Kohës”, një autobiografi që ishte bashkë-autor në vitin 2008, dështoi pavarësisht përfshirjes së regjisorit të famshëm Spike Lee.

Mallett thotë se një kompani e madhe prodhuese tani ka blerë të drejtat televizive të historisë së tij dhe ka një projekt tjetër kinematografik.

Edhe pas një jete të kaluar duke hetuar udhëtimin në kohë, Mallet nuk mund të kthehet kurrë fizikisht në New Yorkun e viteve 1950.

Por, falë magjisë së kinemasë, ai ende mund të marrë një paraqitje të shkurtër të së kaluarës, atij “vendi të huaj” dhe, në një farë mënyre, të takojë babanë e tij për herë të fundit.

“Ideja që unë do të jem në gjendje të shoh babanë tim në ekranin e madh, do të jetë pothuajse si ta kthej në jetë për mua”, përfundoi Mallett. /Telegrafi/