Në një artikull tejet elokuent të botuar nga The New York Times me titullin “Një artist nga Kosova merr fluturimin”, artisti shqiptar Petrit Halilaj është përshkruar si një yll që po shkëlqen në skenën artistike ndërkombëtare.
Duke marrë ftesën për projektin më të madh të tij në Shtetet e Bashkuara, Halilaj udhëtoi në shkollat fillore të Evropës Juglindore për të dokumentuar vizatimet e brezave të fëmijëve në bankat dhe muret e klasave, të cilat më pas u përdorën për të formuar skulpturat e çelikta dhe bronztë në instalacionin e tij në tarracën e Muzeut Metropolitan të Artit në New York. “Abetare”, titulli i projektit, është frymëzuar nga libri ABC në gjuhën shqipe, nga i cili Halilaj mësoi alfabetin.
Halilaj, i lindur në vitin 1986 në Kosterrc të Kosovës, ka një histori frymëzuese dhe sfiduese. Ai përjetoi ditët e shkollës nën hijen e konflikteve të tmerrshme në Evropë dhe u detyrua të largohej nga shtëpia e familjes kur forcat serbe e dogjën atë gjatë luftës së Kosovës në vitin 1999. Si psikologët në një kamp refugjatësh në Shqipëri e inkurajuan të vizatojë, ajo periudhë lindi një fëmijë ambidekstër që vizatonte me të dyja duart.
“Tani jeton në Berlin, por Halilaj mbetet i përfshirë thellësisht me Kosovën, ku po këshillon ministrinë e kulturës për krijimin e një muzeu të artit bashkëkohor”, shkruan “The New York Times”. Ai është pjesë e një brezi të rinj artistësh nga vendi më i ri i Evropës dhe ka marrë pjesë në Bienalen e Venecias.
“Jemi kapur nga arti i Halilajt, i cili bën balerinën rreth çështjeve të nacionalitetit, familjes dhe seksualitetit përmes një regjistri të dendur të simboleve — veçanërisht zogjve”, thotë artikulli, duke vënë në dukje se si Halilaj i përdor këto simbole për të eksploruar identitetin e tij kulturor dhe kombëtar.
Gjatë bisedave me gazetarin e “The New York Times”, Halilaj foli për traumën e zhvendosjes, magjinë e fluturimit dhe gjuhën universale të shënjimeve të fëmijëve.
“Ky projekt që kam bërë për çatinë e Met-it vazhdon një që filloi më shumë se një dekadë më parë, kur u ktheva në shkollën time fillore në Kosovë”, rrëfeu Halilaj. Ai kthim në fshatin e tij të fëmijërisë, të cilin e kishte lënë si fëmijë, u bë një udhëtim personal që e solli në theks edhe në shkollat e tjera të rajonit të Ballkanit.
Halilaj dukej entuziast për instalacionin e tij në tarracën e famshme të Muzeut Metropolitan, duke theksuar edhe humbjen që pësoi gjatë luftës së Kosovës, por dhe mënyrën se si ia doli mbanë të ruajë një koncept pozitiv dhe krijues në artin e tij. “Nëse sot e kësaj dite kam një ekuilibër”, shtoi ai, “ndoshta ka disa simbole nacionaliste. Por atëherë ke një zemër të madh. Ke Michael Jackson të shkruar në muret e Shqipërisë”.
“The New York Times” vlerëson se Halilaj është një artist që meriton vëmendje për mënyrën e tij të veçantë të të shprehurit përmes artit dhe për aftësinë e tij për të kapërcyer kurthe nacionaliste që shpesh shoqërojnë artin e angazhuar. /Telegrafi/