Vaksina për COVID-19 e zhvilluar nga Universiteti i Oksfordit ka treguar rezultate shpresëdhënëse deri më tani. Richard Fisher përshkruan se si është të jesh një nga vullnetarët në provat klinike.
Në fillim të rrëfimit të tij për BBC, ai ka treguar se ishte i ulur në një hapësirë pritjeje në spital dhe se fryma po i “avullonte” syzat, përcjell Telegrafi.
Pak minuta më parë, siç ka thënë ai, ishte duke vrapuar nëpër rrugë me lagështi, vonë për takimin e caktuar.
Ndërsa mjekët dhe infermierët ecnin me shpejtësi për në punë, ai ka thënë se ishte i vetëdijshëm që nuk ndjehej edhe aq mirë.
“Herën e fundit që isha në Spitalin St George në Tooting, në jug të Londrës, ishte për lindjen e vajzës time. Ndihem shumë ndryshe sot. Unë mund të nuhas zbardhuesin e përdorur për të pastruar dyshemetë përmes maskës sime të fytyrës, dhe ulësja ngjitur është ‘mbyllur’, duke paralajmëruar të tjerët që të mos ulen pranë meje”.
Siç ka treguar më tej Fisher, atij i ishin afruar të spitalit në maska, njëri prej të cilëve mbante një shenjë ku shkruante “provë vaksinimi” si një shofer taksie që pret në një portë të mbërritjeve në aeroport.
“Shenja është për mua. Unë i ndjek ata në një procesion të ngadaltë, dy metra larg”.
“Unë jam në St George për një ekzaminim fillestar si vullnetar në testin e Universitetit të Oksfordit për të provuar vaksinën ChAdOx1 nCoV-19. Në javët e ardhshme, unë do të mësoj se si është të jesh pjesëmarrës në një nga përpjekjet më premtuese në botë për të trajtuar pandeminë e coronavirusit. Nga të gjitha provat për vaksinat që po zhvillohen në të gjithë botën, përpjekja e Oksfordit është përpara shumicës së kësaj pakete”.
Disa javë më vonë, më 20 korrik, studiuesit do të shpallnin rezultate fillestare jashtëzakonisht premtuese, bazuar në 1,077 njerëzit e parë, duke sugjeruar që vaksina është e sigurt dhe shkakton një përgjigje imune.
“Ende ka shumë punë për të bërë … por këto rezultate të hershme japin shpresë”, ka thënë Sarah Gilbert nga Universiteti i Oksfordit në një deklaratë.
Hapi tjetër përfshin zgjerimin e testimit në një dozë më të lartë për mijëra njerëz, duke bërë vullnetarizëm në vendet anembanë Britanisë së Madhe, si dhe nga Brazili dhe Afrika e Jugut.
“Kjo fazë e provave klinike, për të provuar efikasitetin në një shkallë shumë më të madhe, është ajo për të cilën jam regjistruar”, ka thënë më tej Fisher, për BBC, përcjell Telegrafi.
Si filloi e gjitha?
Në rrëfimin e tij, Fisher ka treguar se “udhëtimi i tij në këtë rrugëtim” kishte nisur një mbrëmje vonë, në fund të majit, kur hasi në një postim në Twitter të një eksperti të Universitetit të Oksfordit në lidhje me një studim për vaksinat për të cilin Fisher thotë se ishte i vetëdijshëm se “po lëvizte me shpejtësi”, pas së cilës vendosi të ishte vullnetar.
“Kështu që, ndërsa gruaja ime flinte pranë meje, unë plotësova edhe formularin në faqen e internetit të grupit, dhe harrova për të”.
“Por disa javë më vonë, unë u gjenda në një repart neurologjie të ribërë për testet në Oksford, duke parë një nga shkencëtarët kryesorë, Matthew Snape, në një ekran të madh projektori duke shpjeguar se çfarë të presim si vullnetarë në testin e tyre – çfarë mundemi dhe nuk mundemi të bëjmë, si funksionon shkenca që qëndron pas vaksinës dhe cilat janë efektet anësore”.
“Do të jenë 10,000 prej nesh”, shpjegon Snape, “dhe ne do të klasifikohemi rastësisht në dy grupe”.
“Një grup do të marrë një vaksinë që nuk do të ofrojë asnjë mbrojtje kundër coronavirusit dhe gjysma tjetër do të marrë vaksinën e provës – ChAdOx1 nCoV-19”.
Sipas tij, kjo vaksinë ndërtohet mbi një version të dobësuar të një virusi të zakonshëm të ftohjes që infekton në mënyrë tipike shimpanzetë.
“Është një teknikë që grupi tashmë ishte duke e zhvilluar para pandemisë, për të trajtuar sindromën e frymëmarrjes në Lindjen e Mesme (Mers) dhe Ebola. Dhe është arsyeja pse ata ishin në gjendje të lëviznin kaq shpejt në përgjigje të COVID-19. Në muajt e parë të vitit 2020, kur bota po pengohej drejt realizimit të mprehtë se kjo pandemi nuk do të shkonte larg, grupi i Oksfordit po përpiqej të rivendoste punën e tyre mbi krizën”.
Siç ka treguar më tej Fisher, gjysma e vullnetarëve do ta marrin këtë vaksinë, shpjegon Snape.
“Grupit të dytë do t’i jepet një vaksinë ekzistuese e licencuar e quajtur MenACWY (qoftë Nimenrix ose Menveo), e cila përdoret për të mbrojtur kundër shkaqeve të meningjitit ose sepsës. Kjo vaksinë është një “kontroll” për krahasim, dhe u zgjodh në vend të një qetësie inerte, në mënyrë që grupi i kontrollit të provojë efektet (dhe efektet anësore) të një vaksine reale, duke i penguar ata të kuptojnë në cilin grup janë. Që nga viti 2015 , MenACWY u është dhënë në mënyrë rutinore adoleshentëve në Britani të Madhe, dhe gjithashtu si një vaksinë udhëtimi për pjesët me rrezik të lartë të botës, siç është Afrika nën-Sahariane. Arabia Saudite kërkon prova të vaksinimit të MenACWY për pjesëmarrësit në Haxhin vjetor”.
“Pas kësaj, unë jam pyetur në thellësi për historinë time mjekësore, dhe nëse kam pasur ndonjë simptomë të coronavirusit. Një mostër e gjakut tim është marrë për analiza, dhe unë duhet të bie dakord për miratimin e procedurave të ndryshme të studimit…”.
“Kthehem në shtëpi, duke u ndier më i informuar, por edhe pak më i shqetësuar se më parë. Si çdo provë klinike, është e nevojshme të siguroheni që pjesëmarrësit janë plotësisht të vetëdijshëm për efektet anësore të mundshme, nga të butët (me dhimbje koke etj) deri tek ato të rralla dhe të rënda (sindroma Guillain-Barre, e cila shkakton dobësi të rëndë dhe mund të jetë fatale). Ndërsa unë e di se rreziqet janë të vogla, unë nuk mund të mohoj se është disi marramendëse t’i dëgjoj të gjitha me një hap”.
Richard Fisher tregon edhe se mbi të gjitha, ai ishte ndier i sigurt kur kishte dëgjuar se mijëra njerëz kishin marrë tashmë vaksinën e Oksfordit pa efekte anësore të rënda – e cila u konfirmua nga studimi i grupit në revistën Lancet më 20 korrik, përcjell Telegrafi.
Dita e vaksinës
Një javë më vonë, më 3 korrik, ai ishte përsëri në dhomën pa dritare të spitalit, ku ka pasur takimin e tij për shqyrtim.
“Është menduar të bëhet dita e vaksinimit, por tani unë jam i shqetësuar se jam gati të dëbohem nga testi”.
Mjekja, Eva Galiza, ka dalë nga dhoma dhe nuk është kthyer më për më shumë se 10 minuta.
Disa çaste më parë, ajo kishte sqaruar se është dita e fundit e testimit në Oksford në St George’s Hospital.
“Ne e përsërisim historinë time mjekësore përsëri, marrim më shumë gjak, por Galiza – një studiuese e vaksinave pediatrike e rekrutuar në ekipin e provës – nuk ka ide nëse unë mund të marr pjesë deri sa të arrijë në farmaci. Unë jam i intriguar të mësoj në këtë pikë sa ajo, për atë që do të ndodhë më pas. Për të siguruar që rezultatet e provës janë plotësisht të forta, si pjesëmarrësit ashtu edhe mjekët që injektojnë vaksinën nuk e dinë nëse është ajo në shiringë është eksperimentale apo vaksina kontrolluese për meningjit/sepse”.
“Ndërsa ajo është zhdukur, unë kam mbetur vetëm me mendimet e mia. Ato në mënyrë të pashmangshme enden në botën e jashtme. Në Angli, ku unë jetoj, është vetëm një ditë para se shumë nga rregullat e bllokimit të lehtësohen dhe shumë biznese mund të hapen përfundimisht përsëri, nga pijet tek floktarët. Udhëzimi i distancës sociale për Anglinë po ndryshon gjithashtu nga dy metra në një metër plus. Këto ndryshime të afërta kanë nxitur si eksitim ashtu edhe frikësimin nervor”.
“Mendja ime endet të mendojë për miqtë dhe familjen në pjesë të tjera të botës, secili duke përjetuar pandeminë në faza të ndryshme – disa që festojnë një vend pa viruse, të tjerët në një kurbë përpjetë drejt një numri të mprehtë vdekjesh. Për pjesën më të madhe të vitit të kaluar, unë kisha jetuar në Massachusetts. Në ditën e emërimit tim, raportet e lajmeve ishin të zjarrta për njerëzit që i njihja përsëri në SHBA – vendi kishte përjetuar më shumë se 40,000 raste ditore në katër ditë të veçanta brenda një jave, dhe vendi ishte në një trajektore të frikshme”.
Kur Galiza kthehet, rrëfen Fisher, ajo po mbante një shiringë, përcjell Telegrafi.
“Nuk mund ta shoh fytyrën e saj pas maskës, por sytë e saj janë të buzëqeshur”.
“Pas disa javësh pritjeje, një gërvishtje e mprehtë në krahun tim dhe disa sekonda injeksion, ka një vaksinë që hyn në rrjedhën time të gjakut. Dhe është 50:50 për atë që është. Unë nuk do ta di derisa testimi të ketë mbaruar”. /Telegrafi/