Për shkelje të Marrëveshjes së Prespës gjykon Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në Hagë, ndërsa për të drejtat e njeriut – Gjykata në Strasburg, deklaroi kryeministri Hristijan Mickoski, duke komentuar deklaratën e kryeministrit grek Kiriakos Micotakis në lidhje me emërtimin e vendit dhe kërkesat e Bullgarisë për ndryshime kushtetuese – me çka dy vendet fqinje kushtëzojnë integrimin tonë në BE.
Për kryeministrin e Greqisë tha se kishte dy mundësi të pashfrytëzuara për të realizuar takim në Samitin e Uashingtonit në të cilin do të “kryqëzonin argumentet”, ndërsa me kryeministrin bullgar Rumen Radev, siç tha ai, kanë pasur “takim mirësjelljeje” në margjinat e Samitit të Bashkësisë Politike Evropiane në Londër.
Lidhur me deklaratën e Micotakisit disa ditë më parë se “arma më e madhe që e ka dispozicion (Greqia) është se ai është një”mbikëqyrës “i kursit evropian të Shkupit” dhe se “nuk mund të ketë kurrfarë qasje në Evropë, asnjë hap, përveç nëse nuk zgjidhet çështja përmes një deklarate të qartë nga krerët e vendit fqinj se ky është emri i shtetit dhe vlen për të gjithë”, Mickoski bëri të ditur se nuk janë politikanët, por Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në Hagë ajo që dëshmon nëse është shkelur Marrëveshja e Prespës .
Ai konsideron se nëse politikanët komentojnë vendimet gjyqësore për shkeljet e marrëveshjeve, krijohen precedente dhe, tha ai, “pasi të bëhet një precedent në të drejtën ndërkombëtare, kjo mund të ketë implikime globale.”
“Gjykata është ajo që dëshmon, ndërsa me kërcënime dhe shantazhe në shekullin 21, më vjen keq, por jo vetëm që nuk dua të dëgjoj, por i hedh poshtë dhe jam i habitur se si është e mundshme që politikanë të cilët prezantohen si politikanë evropianë të shërbehen me këtë lloj të kërcënimeve dhe shantazheve. Shpresoj se këtë nuk e ka thënë nga z. Micotakis, tha Mickoski në një deklaratë për mediat pas vendosjes së gurthemelit për ndërtimin e një kopshti në Trubarevë.
Ai është i gatshëm, theksoi ai, për shkak të mundësisë së humbur, të takohej me kryeministrin grek “të ulemi dhe të shohim se çfarë ka bërë Maqedonia, e çfarë ka bërë Greqia”.
“Por unë do të doja që ta lëmë të kaluarën prapa nesh, të shohim në të ardhmen sepse qytetarët presin një të ardhme nga ne, dhe në atë të ardhme janë marrëdhëniet e mira fqinjësore. Si Qeveri, dua që të ndërtojmë marrëdhënie të mira fqinjësore me të gjithë fqinjët, thjeshtë me të gjithë. Por kjo është rrugë dykahëshe, tha Mickoski, duke shtuar se ata duhet të mësohen me politika më të ndryshme dhe se në Qeveri “tani nuk ka pakurrizorë”.
Nga ana tjetë, lidhur me takimin me presidentin bullgar Radev, tha se ka qenë mirësjelljës dhe i reduktuar në bisedë prej disa fjalive se “duhet të ulemi dhe të dakordojmë një zgjidhje të qëndrueshme”, respektivisht, si të paraqitemi në aspektin rajonal para vendeve të treta duke ndjekur shembullin e vendeve baltike.
Mickoski konsideron se për momentin nuk ka energji për dialog në Bullgari që do të tejkalonte problemet në marrëdhëniet.
“Fitova përshtypjen se (Radevi) nuk është i sigurt se së shpejti do të ketë qeveri politike në Bullgari, se do të ketë zgjedhje në vjeshtë, në tetor. Tani për tani, vlerësoj se nuk ka energji nga ajo palë për dialog dhe zhbllokim të atij procesi, të paktën nga ajo që shoh”, tha kryeministri.
Lidhur me atë se kush po i shkel të drejtat e njeriut, Mickoski tha se nuk gjykojnë politikanët, por Gjykata e të Drejtave të Njeriut në Strasburg, e cila ka miratuar 14 aktgjykime se qytetarëve në Bullgari, të cilët thonë se janë pjesë e bashkësisë maqedonase, u janë shkelur të drejtat e njeriut.
“Dhe zero (aktgjykime) për qytetarët në Maqedoni që i përkasin bashkësisë bullgare. Atëherë lind pyetja pse nevojitet ky ndryshim?”, tha Mickoski.
Lidhur me qëndrimin për zbatimin e vonuar të ndryshimeve kushtetuese, me të cilin bullgarët do të fuseshin në Kushtetutë, e për çka foli të enjten të enjten edhe ministri i Jashtëm Timço Mucunski në intervistë televizive, Mickoski tha se kjo ishte pjesë e programit të VMRO-DPMNE-së dhe koalicionit “Maqedonia yte”. Konsideron se kjo është zgjidhje proaktive duke marrë parasysh se ne duam të anëtarësohemi në BE, por që mbi 90% e qytetarëve nuk e pranojnë kushtin, respektivisht “veprimin e Qeverisë paraprake”.
Rregulli “një votë” në BE, tha Mickoski, është fleksibël dhe është modeluar në të kaluarën si plastelinë, por ndryshe nga vendet e tjera, “për ne nuk ka dëshirë të tillë nga 27 vendet anëtare të BE-së dhe kjo është arsyeja pse kërkojmë ndryshime të prolonguara kushtetuese sepse kontesti është dypalësh”. Zbatimi i ndryshimeve kushtetuese do të shtyhej, respektivisht kur do t’i përfundojmë bisedimet për anëtarësim në BE.
“Sepse askush nuk na garanton se kjo është e fundit. Çfarë do të ndodhte nëse nesër një qeveri e re në Bullgari do të na thoshte: Ju nuk mund të vazhdoni derisa të pranoni se Kryengritja e Ilindenit është kryengritje bullgare ose që Goce Dellçev, Damjan Gruev, Batanxhiev kanë qenë bullgarë dhe përsëri të kemi veto. Dhe ne thamë: Mjaft është, nuk mundemi më tutje më premtime. Deri në përfundimin e bisedimeve, deri në ratifikimin e protokollit të para-aderimit në parlamentet kombëtare, kjo nuk mund të vlejë. Sepse nuk keni argument. E nëse keni argumente dhe vërtet mendoni se nuk do të ketë kushte shtesë në të ardhmen, shkoni zotërinj në Sofje dhe bindini që të implementojnë të paktën tre ose katër nga këto 14 aktgjykime. Nëse nuk mund t’i bindni ata të zbatojnë atë që është një vendim gjykate, si do të më bindni mua se nuk do të ketë veto dhe kushte shtesë. Më falni, por nuk mund ta pranojmë këtë”, theksoi Mickoski.
Siç tha ai, “ne nuk mund të bëjmë më shumë se kaq sepse duhet të ruajmë atë pak dinjitet që ka mbetur”. Ai theksoi se deri tani kemi bërë shumë lëshime “si asnjë popull në Evropë”, duke ndryshuar flamurin, stemën, kartëmonedhat, disa herë Kushtetutën dhe emrin.
“Gjithçka që mund të ishte ndryshuar për të na poshtëruar si popull – e bëmë. Nuk e di se çfarë ka mbetur të bëjmë për të qenë të poshtëruar si popull. Dhe gjithmonë, pa përjashtim, na thuhej vetëm dhe kjo është e fundit. Por disi, gjithmonë kishte diçka tjetër, nuk ishte kurrë vetëm kjo”, deklaroi Mickoski.