Nga: Visar Zhiti
Mua realisht më ka ndryshuar jeta prej librave. Do të thosha si fat, sepse unë jam dënuar prej tyre. Në akuzë, krahas poezive të mia, kam dhe librat që kisha lexuar.
Dhe u dënova me dhjetë vjet burg. Rashë në ferr. Pra, do të kujtoj nga ata libra armiqësore, siç i quanin, kur libri vetëm armik s’mund të jetë.
Do të veçoja Dostojevskin, shkrimtar i ndaluar, kur në shqip ai kishte veç një libër, atë të parin e tij, “Netë të bardha”.
Kisha gjetur romanin “Shënime nga shtëpia e të vdekurve”, e lexova fshehurazi, si mësues në fshat, por kisha shkruar në ditar për të. Është libri që më ka ndihmuar shumë të kuptoj burgun dhe kur kupton, di të qëndrosh. Pati rëndësi të dorës së parë për mua.
Kisha lexuar At’ Gjergj Fishtën e ndaluar dhe Kanunin e Lek Dukagjinit, me parathënie të Fishtës dhe të Konicës.
Akuzohesha se pse kisha lexuar librin “Jabloko” (Molla) të poetit revisionist Evgeni Jevtushenko, madje më bërtitej që pse kisha përkthyer poezi të tij, po kështu dhe për një poet japonez, Isikava Takuboku, që kishte vdekur 27 vjeç nga tuberkulozi, si Migjeni ynë. E kisha përkthyer të gjithë librin e tij nga rusishtja me shokun tim student, poetin Skënder Rusi.
Prokurori në gjyq, Takubokut i thoshte hapur “Taketukja” … Po kështu në hetuesi jam pyetur për poetin francez Zhak Prever etj.
Ndërsa, në burg, kur ende nuk ishte botuar në shqip, lexova të shtatë tragjeditë e Sofokliut. U mahnita. Nga fati dhe fataliteti. I kopjova. Franc Kafkën e mora gojarisht së pari. E njihte shkëlqyer një bashkëvuajtës imi, Inxhinieri Ismail Farka. Kishte diplomuar në Sankt Petërsburg; ma tregonte me pathos, parabola, tregimet.
Nuk po zgjatem. Librat bëhen me jetë dhe jeta bëhet me libra. Duan liri dhe japin liri.