Cilat janë hormonet më të rëndësishme në trupin tonë dhe sa të rëndësishme janë ato?
Ekziston një gamë e gjerë e fenomeneve dhe kushteve që janë rezultat i hormoneve dhe ekuilibrit të tyre, duke filluar nga reagimet e ndjeshme ose irracionale ndaj fenomeneve të jashtme, ankthi, gjumi ose pagjumësia, zgjimi, funksioni metabolik, pjelloria, uria dhe një sërë kushtesh psiko-fizike ku për fat të keq shpesh trajtojmë pasojat dhe rrallë i shoqërojmë ato me shkakun e vërtetë – hormonet dhe sistemi endokrin. Në thelb, rëndësia e hormoneve shkon aq larg sa pa funksionimin normal të hormoneve nuk do të mund të kishte riprodhim, të mbahet shtatzënia, të rritemi, thjesht ekzistenca në vetvete nuk do të ishte e mundur pa një ndërveprim të mirë dhe harmonik të hormoneve ose të ashtuquajturave “korrierëve” në trupin tonë.
Ekzistojnë disa gjëndra të njohura në mjekësi si: hipotalamusi, hipofiza, gjëndra pineale madje edhe vetë truri është gjëndër, pastaj gjëndra tiroide, gjëndra paratiroide e vendosur para qafës, timusi i cili ndodhet në mes të gjoksit, pankreasi prapa stomakut, gjëndrat mbiveshkore në majë të të dy veshkave, në vezoret e një gruaje, në testikujt e një burri në legen. Gjëndrat sekretojnë hormone ose ndërmjetësues – lajmëtarë dhe ata kanë një rajon ose funksion specifik që kontrollojnë duke transmetuar informacione në një ind ose organ specifik (ose organizëm të tërë) siç duhet të kryejë, dhe gjithmonë e bëjnë këtë në një sinkronizim të përsosur me gjëndrat e tjera, si dhe me trurin i cili kontrollon të gjithë sistemin endokrin përmes hipotalamusit. Sistemi endokrin së bashku me sistemin nervor përmes ndërmjetësve të tillë si hormonet ose neuromodulatorët janë bashkëpunëtorët e parë të trurit për të kontrolluar organizmin dhe funksionimin e tij të qetë.
Prandaj, shumë sëmundje dhe gjendje patologjike shoqërohen me mosfunksionim të një ose më shumë gjëndrave, duke përfshirë edhe vetë shtatzëninë, pra fekondimin, gjë që është e pamundur pa funksionalitetin dhe harmoninë maksimale të të gjitha gjëndrave, pra të gjithë sistemit endokrin.
A mund të ndikojmë tek hormonet dhe në cilën mënyrë?
Deri më tani, njihen shumë hormone dhe metabolitët e tyre, si dhe veprimi i tyre i ndërvarur. Kur funksioni i një gjëndre është jonormal, mosfunksionimi i gjëndrave të tjera dhe prishja e të gjithë boshtit neuroendokrin pothuajse gjithmonë ka pasoja në të gjithë shëndetin. Shpesh fillon me mungesë energjie, ose ankth gjatë ditës, ndryshime në pamjen fizike, çrregullime të shëndetit mendor, mungesë gjumi, cikël të parregullt menstrual tek gratë, infertilitet tek burrat, dhe madje shfaqje të sëmundjeve malinje. Pra kur je
diagnostikoni hormonet e çrregullimit duhet të kontrollohen dhe trajtohen menjëherë në interes të parandalimit të dëmtimit më të madh të trupit.
Cila është lidhje në mes ushqimit dhe hormoneve?
Ndërvarësia e ushqimit, ushtrimeve dhe hormoneve është thelbësore. Dietë e mirë e ekuilibruar me aktivitet fizik, 7-9 orë gjumë, ajër të pastër, ndikojnë më shumë në sigurimin e funksionimit optimal të sistemit endokrin. Gjithashtu, paraqet parandalim të çrregullimeve endokrine, por edhe në trajtimin e të njëjtave është linjë e parë për terapi së bashku me terapi hormonale. Pikërisht, për këto arsye, kequshqyerja, ajri i ndotur, ka rritje të çrregullimeve dhe sëmundjeve endokrine, infertiliteti mashkullor dhe femëror, madje edhe sëmundje malinje të shoqëruara me çrregullime në sistemin endokrin.
Cila është lidhja në mes hormoneve dhe disponimit?
Humori i mirë, energjia e plotë gjatë ditës, gjumi i qetë 8-orësh natën, kryesisht varet nga ekuilibri i të gjitha hormoneve. Për shembull, gjendja shpirtërore dhe energjia gjatë ditës varen nga funksioni normal i gjëndrës tiroide. Pastaj gjumi i mirë është i rregulluar nga melatonina (hormoni i gjëndrës pineale – një gjëndër e vogël e vendosur në kokë). Kur biem në dashuri, ajo sekreton sasi të mëdha të oksitocinës (sekretohet edhe gjatë lindjes dhe rregullon kontraktimet e mitrës, duke mundësuar kështu lindjen natyrale). Kortizoli dhe adrenalina e gjëndrës mbiveshkore mund të shpëtojnë jetën tonë në situata stresuese dhe kërcënuese, ndërsa sekretimi i tyre i tepërt në momente stresi intensiv lejon trupin dhe trurin të marrin reagime që normalisht nuk do të merrte.
A janë gratë më të ndikuara nga hormonet sesa burrat?
Që gratë janë më të ndikuara nga hormonet është më shumë një mit sesa një e vërtetë. Si gratë ashtu edhe burrat preken njësoj nga hormonet, vetëmse efektet janë të ndryshme. Hormoni kryesor që sekreton një grua është niveli më i lartë i estrogjenit në gjak në krahasim me testosteronin, dhe anasjelltas, tek burrat testosteroni është më i lartë se estrogjeni dhe kjo i bën ata të ndryshëm nga njëri-tjetri. Ky proces fillon në zhvillimin embrional dhe përcakton zhvillimin e organeve seksuale mashkullore ose femërore dhe kështu nëse një individ do të jetë mashkull apo femër. Çdo shqetësim i sistemit endokrin mund të çojë në një çrregullim të hormoneve seksuale, dmth, estrogjenit ose testosteronit. Këto dy hormone janë shkaqet më të mëdha të sëmundjeve malinje në organizmin femëror ose mashkullor të të gjitha hormoneve të tjera të sistemit endokrin.
Prandaj, edhe një herë arrijmë në përfundimin se ekuilibri i të gjitha hormoneve është thelbësor, në të cilin ndikojmë përmes dietës dhe cilësisë së jetës, por edhe përmes ekzaminimeve të rregullta parandaluese.
*Artikull i sponsorizuar
