Të dy presidentët kërkojnë të “normalizojnë situatën” ndërsa shqetësimi ndërkombëtar rritet për vrasjen e 33 trupave ushtarëve turq në Idlib.
Presidentët e Turqisë dhe Rusisë kanë “shprehur shqetësimin” për përshkallëzimin e tensioneve në veriperëndim të Sirisë, një ditë pasi dhjetëra ushtarë turq u vranë në sulmet ajrore nga forcat e qeverisë siriane të mbështetur nga Moska.
Thirrja telefonike e së premtes në mes të Rexhep Tajip Erdogan dhe Vladimir Putin erdhi ndërsa refugjatët duke ikur nga luftimet në provincën Idlib të Sirisë vazhduan të mblidheshin në kufirin me Turqinë, duke mbajtur histori tmerri dhe vështirësie. “Vdekja është rreth e rrotull”, tha një burrë sirian që arriti të kapërcejë kufirin, transmeton Telegrafi.
Gati një milion njerëz janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre në Idlib qëkur qeveria siriane nisi ofensivën e saj për të kapur provincën nga forcat e opozitës të mbështetur nga Turqia në dhjetor – një krizë që Kombet e Bashkuara e kanë quajtur një “makth humanitar i krijuar nga njeriu”.
Përparimi i shpejtë i forcave të qeverisë siriane, i mbështetur nga forca ajrore ruse dhe vdekja e 33 trupave turq të enjten kanë ngritur frikën e një konfrontimi të drejtpërdrejtë ushtarak midis Ankarasë dhe Moskës. Numri i sulmit të së enjtes ishte humbja më e madhe ushtarake që Ankaraja ka pësuar brenda një dite që kur ndërhyri në Siri në vitin 2016.
Ndërsa tensionet u përshkallëzuan, Erdogan dhe Putini folën në telefon me iniciativën e Turqisë, sipas Kremlinit.
“Të dy palët ripohuan se ishte e nevojshme të merren masa shtesë për të normalizuar situatën në veriperëndim të Sirisë”, tha Kremlin. “Ata ranë dakord të zgjerojnë konsultat ndërinstitucionale përkatëse dhe të ekzaminojnë mundësinë dhe së shpejti të zhvillojmë një takim në nivelin më të lartë”.
Një samit mund të zhvillohej midis dy liderëve që në javën tjetër, tha një zëdhënës i Putinit. Ndërkohë, një zëdhënës për ministrinë e jashtme të Turqisë tha që Ankaraja kërkoi një “armëpushim të qëndrueshëm, de-përshkallëzimin dhe tërheqjen e forcave të qeverisë siriane” në bisedime me një delegacion rus në Ankara.
Turqia dhe Rusia, megjithëse mbështesin palët kundërshtare në konfliktin sirian, mbajnë marrëdhënie diplomatike që janë testuar në mënyrë të përsëritur që nga ofensiva e qeverisë siriane ndaj Idlib, fortesa e fundit kryesore e opozitës në vend.
Në fillim të këtij muaji, forcat besnike ndaj presidentit sirian Bashar al-Asad kapën autostradën M5, e cila lidh të gjitha qytetet kryesore të vendit dhe gjashtë provincat, dhe konsoliduan kontrollin mbi provincën e Alepo. Kjo ka ardhur me një kosto të rëndë për ushtrinë turke.
Duke folur në Ankara të premten, Ministri i Mbrojtjes së Turqisë, Hulusi Akar tha që ushtria e vendit të tij i ishte përgjigjur sulmit të qeverisë siriane duke goditur 200 nga objektivat e tyre nga ajri dhe toka. Rreth 309 trupa siriane u “neutralizuan”, tha ai. Në mesin e shënjestrave ishin helikopterët e qeverisë siriane, tanket ushtarake, automjetet e blinduara dhe depot e municioneve.
“Ky sulm [ndaj ushtarëve turq] ndodhi edhe pse vendet e trupave tona ishin koordinuar me zyrtarët rusë në terren”, tha ai. Ministria e Jashtme ruse, mohoi pretendimin, duke thënë: “Ushtarët turq që ishin në formacionet e betejës së terroristëve hynë nën zjarrin e trupave siriane”.
Ndërkohë, pas një takimi urgjent të NATO-s në Bruksel, Sekretari i Përgjithshëm Jens Stoltenberg u bëri thirrje Sirisë dhe Rusisë “të ndalojnë sulmet ajrore pa dallim” dhe “të përfshihen plotësisht në përpjekjet e udhëhequra nga KB për një zgjidhje politike paqësore”.
“Ne gjithashtu i bëjmë thirrje Rusisë dhe regjimit sirian që të respektojnë plotësisht ligjin ndërkombëtar”, tha Stoltenberg, para se të shtonte se takimi ishte “një shprehje e mbështetjes” për aleatin e NATO-s Turqinë.
Franca mbështeti Turqinë, ndërsa Mbretëria e Bashkuar bëri thirrje për një takim urgjent të Këshillit të Sigurimit të KB për të diskutuar fërkimet e përshkallëzuar.
Por, pavarësisht zemërimit të Turqisë ndaj forcave të Asadit, Ankaraja nuk ka të ngjarë të kërkonte një konfrontim me Moskën, sipas Galip Dalay, një analist politik në Doha, Katar.
“Turqia do të vazhdojë të shënjestrojë regjimin sirian, por do të jetë shumë e kujdesshme në drejtim të shënjestrimit të Rusisë”, tha ai. “Turqia ka shumë të ngjarë të rrisë shtrirjen e saj gjeografike kur bëhet fjalë për shënjestrimin e forcave të regjimit sirian përtej Idlib, të cilat mund të zgjerohen në Alepo dhe në lindje të Eufratit. Por do ta bëjë këtë në një mënyrë që nuk do të shkatërrojë plotësisht marrëdhëniet e saj me Rusinë”.
Abdel Aziz Abed, një mjek në Alepo, një provincë fqinje Idlib, tha se kishte mungesë të furnizimeve mjekësore në kampe refugjatësh të mbipopulluar në rajon, ndërsa spitali ku ai punonte ishte shkatërruar në një sulm ajror.
Sipas KB, të paktën 299 civilë janë vrarë, shumica e tyre në sulmet ajrore të qeverisë Siriane, që nga 1 janari.
Abdullah Huseini, anëtar i grupit të mbrojtjes civile në Siri, i njohur gjithashtu si Helmetat e Bardha, tha se situata në Idlib është “katastrofike”. /Telegrafi/