Testi i maturës si organizim shtetëror qe ka filluar të aplikohet në shkollat e mesme nga MASHT-i në vitin 2007 e deri në ditët e sotme, në vend qe të tregojë sukses dhe të rris cilësinë në arsimin parauniversitar, deri me tani ka treguar dhe dëshmuar dobësitë një eksperimenti. Vetë fakti i nivelit shumë të ulët të kalueshmërisë së testit të maturës na jep për të kuptuar qe gjendja në arsimin e mesëm ka probleme shumë serioze dhe përgjegjës për ketë janë prindërit, profesorët, menaxherët e shkollave, drejtoritë komunale, regjionet si dhe vetë Ministria e Arsimit.
Jemi dëshmitar të kohës qysh nga vitet 1974 e gjerë në periudhën 1981 dolën kuadro të ngritura, të shkolluara që jo vetëm që u arsimuan, por edhe u edukuan për punë, komb e atdhe dhe asgjë nuk i morën Kosovës, por e ngritën me djersen e tyre në çdo lëmi e veçmas në fushën e arsimit dhe edukimit.
Në kohën e sendërtimit të institucioneve pas luftës u përbuzen shumë kuadro e profile të arsimit dhe edukimit. U përpiluan plan programe nga personat jo profesional, filluan eksperimente me arsimin e mesëm dhe atë universitar, u keqmenaxhua procesi arsimor, shkolla shqipe u zhvesh nga pedagogët, psikologët, entet pedagogjike rajonale, inspektoratet e arsimit të cilët ishin profile adekuate për arsim dhe edukim. Andaj sot e asaj dite po na përcjellin këto probleme të njëpasnjëshme të cilat dikush mund t’i quaj shumë normale dhe të natyrshme si pjesë të tranzicionit, por tranzicion të cilit nuk po i shihet fundi.
Edhe 12 vite pas lufte qe Kosova u la me gjakun e dëshmorëve të kombit, ku në mesin e këtyre dëshmorëve kishte edhe nxënës të shkollave të mesme, por amaneti i tyre për edukimin dhe arsimimin e brezave të rinj nuk shkojë në vend. Mbeten ende nxënësit e shkollave të mesme pa tekste shkollore në shkencat shoqërore, ekzakte, profesionale etj, por edhe ato tekste që ekzistojnë assesi nuk janë në hapë me kohën, gjë qe rrjedhimisht ndikon në mënyrë negative në testin e maturës.
Në lëndën e gjuhës dhe letërsisë shqipe fondi javor i orëve është 2 orë në shkollat profesionale, ndërsa në gjimnaze në drejtimin shoqëror nxënësi ka 5 orë në javë, kurse testi i maturës del me një rezyme të njëjtë për të gjitha shkollat e mesme. Ky test i maturës ka mangësi shumë të mëdha si në aspektin shkencor, metodik didaktik. Nuk është kjo reformë zotëri zëvendës/ministër, reforma ngërthen në vetë shumë faktorë didaktiko-metodik siç janë: mjetet didaktike, përtëritja e shkollave me mjete mësimore, pajisja e shkollave me kabinete, pajisja me kompjuter, projektor, klimatizimi i klasave dhe korridoreve si dhe rregullimin e infrastrukturës shkollore në përgjithësi.
Në shkollat tona si mjet mësimor didaktiko-metodik ende shërben tabela (dërrasa e zezë), shkumësi e fjala e gjallë e mësimdhënësit, gjë që kjo është e kaluar historike. Në kohën e tanishme fillon dhe përfundon viti shkollor e askush nuk çanë kokën për t’i vizituar shkollat, prandaj si mund të jetësohet reforma shkollore në këtë mënyrë, kur testi i maturës çdo vit po na hakmerret për çudi dhe që po zhgënjen nxënësit, prindërit dhe vetë profesorët. Ky rezultat i maturës është duke na brengos të gjithëve, andaj duhet të angazhohemi me tërë potencialin intelektual duke filluar nga prindërit, shkollat, DKA, Ministria e Arsimit, mediet si dhe terë shoqëria e Republikës së Kosovës.