Dhjetë vjet më parë, revoltat u përhapën si zjarr në të gjithë botën Arabe, duke nxitur ngjarje që ndryshuan rajonin.
Nga rënia e udhëheqësve të vjetër dhe autoritarë në shtypjen e revoltave, këtu janë disa data dhe ngjarje kryesore që përbëjnë atë që njihet si Pranvera Arabe, shkruan Al Jazeera, përcjell Telegrafi.
Shkëndija tuniziane
Më 17 dhjetor të vitit 2010, një i ri tunizian që shiste perime, i vuri zjarrin vetes për të protestuar kundër ngacmimeve të policisë.
Mohamed Bouazizi vdiq më 4 janar të vitit 2011, por jo para se gjesti i tij të bëhej viral, duke shkaktuar protesta kundër kostos së jetesës dhe presidentit autoritar të vendit Zine El Abidine Ben Ali.
Sundimi 23-vjeçar i Ben Aliut përfundoi 10 ditë më vonë kur ai iku për në Arabinë Saudite, duke u bërë udhëheqësi i parë i një kombi arab që “u nxor” nga protestat popullore.
Protestat frymëzuan një valë revoltash në të gjithë botën Arabe ndërsa njerëzit u ngritën për të protestuar kundër autoritarizmit, korrupsionit dhe varfërisë.
‘Mubarak jashtë!’
Më 25 janar të vitit 2011, mijëra egjiptianë marshuan në Kajro, Aleksandri dhe qytete të tjera, duke kërkuar largimin e presidentit Hosni Mubarak, i cili kishte qenë në pushtet për 30 vjet.
Më 11 shkurt, ndërsa më shumë se një milion dolën në rrugë, Mubarak dha dorëheqjen dhe i dha kontrollin ushtrisë.
Qeveria e lidhur me Vëllazërinë Myslimane të Mohammed Morsi u zgjodh në 2012, por u përmbys vitin e ardhshëm nga ushtria e udhëhequr nga gjenerali, tani president, Abdel Fattah el-Sisi.
‘Tahrir’ i Bahreinit
Më 15 shkurt, protestuesit morën rrethin e Sheshit Pearl në kryeqytetin të cilin ata e quajtën “Sheshi Tahrir” dhe kërkuan një monarki kushtetuese midis reformave të tjera.
Por kampi i tyre u sulmua nga policia e trazirave tre ditë më vonë, duke vrarë tre njerëz dhe duke plagosur shumë të tjerë.
Shpërthimi në Libi
Në të njëjtën ditë kur filluan protestat e Bahreinit, policia libiane përdori forcën për të shpërndarë një protestë kundër qeverisë në qytetin e dytë, Benghazi.
Udhëheqësi i vendit Muammar Gaddafi u zotua të “kapte minjtë” që e kundërshtonin atë.
Kryengritja u kthye në një luftë civile me forcat ajrore franceze, britanike dhe amerikane që ndërhynë kundër Gaddafit.
Më 20 tetor të vitit 2011, Gaddafi u kap dhe u vra në rajonin e tij në Sirte nga rebelët që e gjetën atë të fshehur, përcjell Telegrafi.
Vendi tani është i ndarë midis administratave rivale lindore dhe atyre me bazë perëndimore.
Vazhdon me Sirinë
Më 6 mars, një duzinë adoleshentësh etiketuan murin e shkollës së tyre në Sirinë jugore me “radha juaj, doktor”, duke iu referuar presidentit Bashar al-Assad, një okulist i trajnuar.
Tortura e të rinjve shkaktoi kryesisht protesta paqësore në fillim dhe kërkoi reformë demokratike.
Por me shtypjen e dhunshme nga qeveria, revolta u kthye në luftë civile.
Lufta e Sirisë gjithashtu kontribuoi në ngritjen e grupit ISIL (ISIS) dhe rinovoi konfliktin në Irakun fqinj, duke arritur kulmin në një sulm gjenocidi ndaj pakicave në veri të vendit.
Zgjedhjet e para të Tunizisë
Më 23 tetor të vitit 2011, tunizianët u drejtuan për të votuar për zgjedhjet e tyre të para të lira, në të cilat triumfuan anëtarët e lëvizjes Ennahdha.
Shkon Saleh i Jemenit
Më 27 shkurt të vitit 2012, Ali Abdullah Saleh, i cili kishte drejtuar Jemenin për 33 vjet, i dorëzoi pushtetin zëvendësit të tij Abdrabuh Mansur Hadi, pas një viti protestash.
Vendi më i varfër i botës arabe, Jemeni, gjithashtu “zbriti” në dhunë pas protestave fillestare.
Moska shpëton al-Asadin
Rusia, e cila me Iranin është aleati më i madh i al-Asadit, filloi sulmet ajrore kundër rebelëve sirianë më 30 shtator të vitit 2015, duke ndryshuar rrjedhën e luftës.
Pas 10 vjet luftimesh, të cilat lanë 380,000 të vdekur, al-Assad ishte në gjendje të pretendonte fitore të konsiderueshme. /Telegrafi/