Akullnajat e Zvicrës kanë humbur një të dhjetën e vëllimit të tyre vetëm në pesë vjetët e fundit – një shkallë e shkrirjes që është e paparë në më shumë se një shekull vëzhgimesh.
‘Nivelet rekorde’ të shkrirjes këtë vit u raportuan nga Komisioni për Kriosferë në Akademinë Zvicerane të Shkencave bazuar në matjet e 20 akullnajave.
Studimi i tyre vjetor mbi akullin e akullnajës së shtetit të Zvicrës zbuloi se valët e nxehta të verës prisnin shpresat se një dimër i mbushur me dëborë do të kompensonte shkrirjen e këtij viti.
Sipas komisionit, mbulesa e dëborës në akullnajat ishte rreth 20-40 për qind më e lartë se zakonisht në prill dhe maj të këtij viti, me thellësi deri në gjashtë metra të matur në disa vende deri në qershor.
Sidoqoftë, ky ndërtim u dëmtua nga dy javë nxehtësi të fortë në fund të qershorit dhe një episod i ngjashëm që goditi në fund të korrikut.
“Vëllimi i shkrirjes së borës dhe akullit në akullnajat zvicerane ishte i barabartë me konsumin vjetor të përgjithshëm të ujit të pijshëm të vendit,” raportoi komisioni.
Fotografitë ajrore kanë zbuluar se sa akull Mont Blanc, mali më i lartë në Alpe, ka humbur në 100 vitet e fundit.
Pjesë të akullit janë zvogëluar dukshëm dhe tani duken si tokë shterpë. Një shkencëtar duke përdorur pajisje të shumta GPS ka bërë fotografime nga një helikopter në muajin gusht dhe e zbuloi atë këtë javë.
Ekipi që qëndron pas imazhit tha që, nëse nuk merren masa për të ngadalësuar ndryshimin e klimës, fotografia e vitit 2119 mund të tregojë pothuajse aspak akull.
Si rezultat, shtresa e trashë e dëborës u zhduk shpejt dhe shkrirja e fortë vazhdoi në fillim të shtatorit.
“Kjo do të thotë që, gjatë 12 muajve të fundit, rreth dy për qind e vëllimit të përgjithshëm të akullnajave në Zvicër ka humbur,” tha komisioni.
Shkalla e humbjes së akullnajave gjatë pesë viteve të fundit “tejkalon 10 për qind”, shtuan ata.
Kjo shkrirje shënon ‘një normë rënieje që nuk është vërejtur më parë në seritë kohore që zgjasin më shumë se një shekull,’ shtoi komisioni.
Raporti vjen më pak se një muaj pasi një ‘marshim funerali’ u ndërmor në një mal të pjerrët për të shënuar zhdukjen e akullnajës Pizol – një prej më shumë se 500 akullnajave që do të zhduket nga Alpet e Zvicrës që nga fundi i shekullit të 20-të.
Një studim i kohëve të fundit nga ETH Cyrih tregoi gjithashtu se më shumë se 90 për qind e rreth 4000 akullnajave në Alpe mund të zhduken në fund të këtij shekulli nëse emetimet e gazit serë nuk zvogëlohen.
Ndryshe, kriosfera është pjesë e sistemit të Tokës që përmban ujë të ngrirë në një formë apo në një tjetër. /kp/Telegrafi/
