Një grusht shteti nuk duhet të jetë befasues në Korenë e Jugut – por, gati të gjithë presidentët përfundojnë në burg

Mbrëmë, një seri ngjarjesh tronditëse testoi dhe sfidoi demokracinë ende relativisht të re të Koresë së Jugut.

Por, sa të pazakonta janë ngjarje të tilla për këtë shtet aziatik?

Ndërsa për shumëkënd Koreja e Jugut përfaqëson një shoqëri moderne dhe dinamike që eksporton kulturën pop dhe teknologjinë në botë, midis viteve 1961 dhe 1988 ajo ishte, në fakt, një diktaturë ushtarake brutale, dhe jeta e presidentëve ishte gjithçka tjetër përveçse e lehtë – në një mënyrë apo tjetër.

Lexo po ashtu Çfarë ndodh nëse presidenti i Koresë së Jugut shkarkohet?

Në dekadat që pasuan, vendi përjetoi disa trazira politike, por asnjëherë ndonjë president nuk ka tentuar të marrë pushtetin e plotë me forcë ushtarake. Presidenti Yoon Suk Yeol duket se është përpjekur të bëhet i pari që e bën këtë. Përpjekja e tij dështoi.

Gjatë shpalljes së papritur të gjendjes së jashtëzakonshme, Yoon pretendoi se kjo ishte e nevojshme për të parandaluar “forcat antishtetërore” dhe për të “shuar forcat pro-verikoreane”, me qëllim mbrojtjen e rendit kushtetues demokratik. Ndërkohë që ushtria dilte në rrugë, qytetarët e thjeshtë të Koresë së Jugut dolën nga shtëpitë e tyre për t’u përballur me të. Ndërkaq, opozita u mblodh në parlament dhe votoi për anulimin e vendimit të presidentit.

Kur anëtarët e partisë së tij iu kthyen kundër, presidenti Yoon duket se e kuptoi paudhësinë e situatës dhe u tërhoq.

Humbja e fuqisë politike

Yoon mori detyrën si president në vitin 2022 si një rishtar politik, duke premtuar një qasje të re në qeverisjen e vendit. Por, diku në mesin e mandatit të tij pesëvjeçar, ai filloi të humbiste fuqinë politike, madje edhe përpara ngjarjeve të çuditshme të djeshme.

Lexo po ashtu Kush është presidenti koreano-jugor, Yoon Suk Yeol?

Opozita siguroi një fitore të bindshme në zgjedhjet e prillit, duke përdorur shumicën e saj në Asamblenë Kombëtare për të bllokuar qeverisjen e tij dhe për ta vendosur atë praktikisht në margjinat e politikës si një president me autoritet të dobësuar, shkruan cnn.

Muajin e kaluar, Yoon u përfshi në një skandal lidhur me trafikimin e influencës, në të cilin ishte përfshirë edhe bashkëshortja e tij. Të dy mohuan akuzat, por skandali dëmtoi imazhin e tij. Në muajt e fundit, vlerësimet e tij të miratimit kanë qenë në nivelin 17-20 për qind.

Si të përgatitësh terrenin për shkarkimin tënd

Opozita kishte filluar gjithashtu të përgatiste një rast për shkarkimin e tij, i cili, nëse do të ishte i suksesshëm, do ta detyronte Yoon të largohej nga posti. Megjithatë, shpallja e gjendjes së jashtëzakonshme, që duket si një përpjekje e dëshpëruar e presidentit për të ruajtur pushtetin, tashmë mund të forcojë rënien e tij. Për një shkarkim të presidentit, kërkohet një shumicë prej dy të tretash në Asamblenë Kombëtare.

Edhe pse opozita nuk ka mjaftueshëm vota brenda koalicionit të saj, tani duket se një numër i konsiderueshëm i anëtarëve të partisë në pushtet mund të jenë aq të tmerruar nga ngjarjet e djeshme sa të mbështesin largimin e Yoon.

Presidentët e Koresë së Jugut zakonisht nuk e shijojnë një pension të qetë. Ata përfundojnë në burg.

Shaka koreane: Dy lloje presidentësh

Në Korenë e Jugut ekziston një shaka e njohur “Ka dy lloje presidentësh – ata që janë në burg dhe ata që do të përfundojnë në burg”.

Në vitin 2021, dy ish-presidentë të Koresë së Jugut ishin në burg pasi ishin shpallur fajtorë për korrupsion. Dy të tjerë kishin qenë të burgosur që nga vitet 1980, ndërsa njëri prej tyre kreu vetëvrasje ndërsa ishte nën hetim.

Presidenti Yoon u bë figurë publike duke udhëhequr ndjekjen penale të ish-presidentes Park Geun-hye. Ajo u dënua me 20 vjet burg për një skandal të madh korrupsioni, por më vonë Yoon e fali pasardhësi i tij, Moon Jae-In. Pas marrjes së pushtetit, Yoon fali edhe ish-presidentin, Lee Myung-bak në vitin 2022, i cili ishte dënuar me 15 vjet burg për shpërdorim fondesh prej 21 milionë eurosh.

Lexo po ashtu Përplasje mes protestuesve dhe policisë para parlamentit të Koresë së Jugut

Opozita – e udhëhequr nga Lee Jae-myung, personi që Yoon e mundi në zgjedhjet e vitit 2022 – e quajti kaosin e djeshëm “një mundësi” që duhet shfrytëzuar. Duket se kjo mundësi do të shërbejë për një përpjekje për të rrëzuar Yoon nga pushteti përmes një votimi në asamble.

Pa imunitet presidencial, Yoon bëhet i cenueshëm për padi. Historia e Koresë së Jugut sugjeron se mund të pasojnë hetime për korrupsionin e mundshëm. Në këtë rast, Yoon mund të jetë shpejt në nevojë për aktet e faljes nga presidentët e ardhshëm, nëse ai ndjek rrugën tashmë të njohur që çon nga pushteti presidencial në burg.

Historia e trishtuar e ish-presidentëve

Që nga presidenti i parë, Rhee Syngman, që u shndërrua në diktator, deri tek presidentët e tjerë që gjithashtu u bënë diktatorë, Park Chung-hee dhe Chun Doo-hwan (po ashtu dhe disa të tjerë, emrat e të cilëve janë pothuajse harruar për shkak të periudhës së shkurtër në pushtet), mund të thuhet se Koreja e Jugut nuk u bë një demokraci e konsoliduar dhe plotësisht e stabilizuar deri në vitin 2002 – dhe mbetet për t’u parë nëse mund të quhet kështu edhe në vitin 2024.

Dhe, ndonëse Koreja e Jugut është bërë një nga demokracitë më të stabilizuara në Azinë Lindore, fatet e ish-presidentëve të saj kanë qenë të trishtueshme. Park Chung-hee u vra pas pothuajse 20 vitesh në pushtet, Chun Doo-hwan u dënua me burgim të përjetshëm për rolin e tij në masakrën e Gwangju (edhe pse dënimi më vonë u reduktua), Roh Tae-woo u burgos për akuza të njëjta me ato të Chun (po ashtu i faluar), Kim Dae-jung dhe Roh Moo-hyun vdiqën (Ky i fundit u shkarkua, por nuk u largua nga detyra).

Një të dhënë të pabesueshme është se në vitin 1960, Koreja e Jugut ndryshoi gjashtë presidentë në vetëm 110 ditë.

A ka shpresë për demokracinë në Korenë e Jugut?

Në demokraci, skandalet që lidhen me korrupsionin nuk janë të pazakonta, as zemërimi publik që pason nuk është i pazakontë (diçka që ne si kroatë duhet ta dimë më së miri!).

Megjithatë, në rastin e Koresë së Jugut, qëndrimet publike ndaj erozionit të normave demokratike janë shqetësuese. Ndërsa 60 për qind e koreano-jugorëve ishin kundër shkarkimit të Roh në vitin 2004, pothuajse 80 për qind mbështetën shkarkimin e Park Geun-hye.

Më tepër, përqindja e koreano-jugorëve që thonë se është “e nevojshme” të jetojnë në një demokraci është përgjithësisht nën 50 për qind në të gjitha grupmoshat.

Kombinimi i entuziazmit për politikën e ndjekjes së ish-presidentëve dhe apatisë të qartë ndaj institucioneve demokratike tregon një problem serioz për të ardhmen, veçanërisht kur merren parasysh flirtimet e fundit të Seulit me autoritarizmin. /Telegrafi/