Rebelët sirianë kanë nisur ofensivën e tyre të parë të madhe në vend në katër vjet, duke pretenduar se kanë mposhtur forcat qeveritare dhe kanë pushtuar një duzinë fshatra në perëndim të Aleppos.
Ofensiva e udhëhequr nga xhihadistët nga grupi Hayat Tahrir al-Sham (HTS) dhe aleatët e tij ka rindezur një konflikt ku vijat e frontit kanë qenë kryesisht statike që nga viti 2020.
Deri në fund të ditës së parë të luftimeve, shtytja e rebelëve ishte rreth gjashtë kilometra nga Alepo.
Grupi tha se kishte kapur një bazë të rëndësishme ushtarake.
Qeveria siriane e Bashar al-Assad dhe mbështetësit e saj rusë u kundërpërgjigjën me sulme ajrore në territorin e sapokapur dhe kundër zonave të tjera të kontrolluara nga rebelët.
Pas 24 orësh, Observatori Sirian për të Drejtat e Njeriut me bazë në Britani tha se më shumë se 130 luftëtarë ishin vrarë në luftimet më të këqija në veriperëndim të vendit në vite.
Numri përfshinte 65 luftëtarë të HTS, 18 nga fraksionet aleate “dhe 49 anëtarë të forcave të regjimit”.
Pse po ndodh kjo tani?
HTS është grupi kryesor aktiv rebel në zonë dhe kontrollon një enklavë prej rreth gjysmës së provincës Idlib dhe pjesë të Aleppos, Latakisë dhe Hamës fqinje.
Linjat e frontit në veri-perëndim të Sirisë janë ngrirë që nga marsi i vitit 2020 kur Rusia, e cila mbështet Assadin dhe Turqia, e cila mbështet rebelët, ranë dakord për një armëpushim që i dha fund viteve të luftimeve.
Megjithatë, armëpushimi është shkelur në mënyrë të përsëritur dhe në muajt e fundit analistët thonë se ka pasur një rritje të sulmeve kundër enklavës nga regjimi i Assadit dhe aleatët e tij.
Konflikti më i gjerë në rajon mendohet se ka shtuar paqëndrueshmërinë, shkruan yahoonews, përcjell Telegrafi.
Ndërsa Izraeli ka vënë në shënjestër Iranin dhe Hezbollahun, aleatët kryesorë të Assadit, regjimi sirian ka shtuar sulmet e tij në përpjekje për të frenuar rebelët.
Kush janë rebelët?
Siria u përfshi me shpejtësi në luftë civile kur regjimi i Assadit nisi një goditje të përgjakshme ndaj protestave pro-demokracisë në qytetin Deraa në mars 2011.
Ndërsa qeveria përdori forcë brutale në përpjekje për të shtypur kryengritjen, demonstratat u përhapën shpejt dhe protestuesit u armatosën për të mbrojtur qytetet e tyre dhe për të nisur sulmet ndaj ushtrisë siriane.
Në muajt që pasuan, rebelët u ndanë në qindra grupe të armatosura.
Konflikti tërhoqi gjithashtu ekstremistët xhihadistë si Al-Kaeda dhe ISIS, të cilët shpejt u bënë disa nga fraksionet dominuese antiqeveritare.
Bëhet e ditur se HTS, pjesa dominuese e forcës luftarake që i afrohet Aleppos i ka rrënjët në Al-Kaeda, megjithëse u nda me ta në vitin 2016.
HTS është konsideruar si një grup terrorist nga SHBA.
Cili ka qenë roli i Rusisë dhe Iranit?
Ndërsa grupet rebele fituan në vitet e para të luftës civile, Assadi kërkoi me dëshpërim ndihmë që regjimi i tij të mbijetonte.
Si aleati më i afërt i Sirisë, Irani dërgoi mbështetje që në fillim, duke ofruar këshilltarë, armë, miliarda dollarë dhe trupa për të ndihmuar Assadin të mbajë kontrollin e tij.
Milicitë e mbështetur nga Irani si Hezbollahu kanë luftuar në anën e Assadit që të paktën që nga viti 2012.
Siç raportohet, edhe Putini angazhoi forcat e tij ajrore si dhe trupat tokësore për të siguruar që regjimi sirian të mos bjerë.
Me këtë ndihmë nga Teherani dhe Moska, Assad ishte në gjendje të tërhiqte përparimet e rebelëve dhe të rimarrë qytetet e mëdha.
Po Turqia?
Turqia fqinje është shfaqur si një tjetër lojtar kryesor në luftë, duke mbështetur opozitën ndaj regjimit të Assadit.
Fokusi i Ankarasë ka qenë në përdorimin e fraksioneve rebele për të kontrolluar milicinë kurde të YPG-së që dominon Forcat Demokratike Siriane (SDF), duke e akuzuar atë se është një zgjatim i një grupi rebel kurd të ndaluar në Turqi.
Trupat turke dhe rebelët aleatë kanë pushtuar territorin përgjatë kufirit verior të Sirisë dhe kanë ndërhyrë për të ndaluar një sulm të plotë nga forcat qeveritare në bastionin e fundit të opozitës, Idlib.
Analistët spekulojnë se Turqia po mbështet ofensivën e fundit për të ushtruar presion mbi Assadin dhe për të parandaluar një ofensivë të regjimit që dërgon një fluks refugjatësh drejt Turqisë.
Çfarë ndodhi në Aleppo?
Qyteti i dytë i Sirisë pati pak konflikt gjatë vitit të parë të kryengritjes, por më pas u bë një nga fushat e betejës më brutale të luftës.
Në korrik 2012, luftëtarët rebelë nisën një ofensivë për të fituar kontrollin mbi Sirinë veriore, por shtytja e tyre nuk ishte vendimtare dhe Aleppo përfundoi i ndarë afërsisht në gjysmë.
Opozita kontrollonte lindjen dhe qeveria kontrollonte perëndimin.
Qyteti u zhyt në një luftë të përgjakshme rrënimi, ku asnjëra palë nuk mund të dilte nga bllokimi.
Civilët e bllokuar në qytet u përballën me kushte të tmerrshme dhe viktima të rënda, ndërsa Assad u angazhua të bombardonte qytetin.
Pas katër vjetësh, në mesin e vitit 2016, trupat qeveritare të mbështetura nga sulmet ajrore ruse ishin në gjendje të shkëputnin rrugën e fundit të rebelëve në lindje dhe të rrethonin 250,000 njerëz.
Në fund të vitit, rebelët ranë dakord të dorëzoheshin në këmbim të amnistisë dhe evakuimit të civilëve të mbetur.
Kush e kontrollon Sirinë tani?
Assad me ndihmën e aleatëve të tij rusë dhe iranianë ka arritur të rimarrë kontrollin e qyteteve më të mëdha të vendit.
Pjesë të mëdha të vendit mbahen ende nga rebelët, xhihadistët dhe SDF-ja e udhëhequr nga kurdët. /Telegrafi/