Dr.Sotiral Lako
Hematolog
Spitali Amerikan Tiranë
cel: +355 68 60 69 503
tel: +355 42 35 75 35
email: slako@spitaliamerikan.com
Klasifikimi
1. Leukemia Limfoide (LL) dhe jo Limfoide (Mieloide – LM).
2. Leukemia Akute dhe Kronike
1. Gjaku Central – Indi Hematopoietik, (gjak-formues), Mieloid + Limfoid në PKK (BM aktive) dhe Indi Limfoid extramedular (lien, limfonodul, etj). PKK kryesisht Indi Mieloid = eritropoieza + trombopoieza + granulopoieza + monopoieza. Ekzaminimi me BMA dhe BMB (përdoret kur ka varfëri të materialit në BMA, fibrozë, blaste CD34+). Për Leukemia shpesh e mjaftueshme BMA.
2. Gjaku Periferik (elementet qelizore qarkulluese tepër të diferencuara, maturuara (pjekura – nga ana strukturore dhe funksionale) dhe të specializuara, që nuk pësojnë më ndarje por të destinuara të kryejnë funksionin e tyre dhe të eleminohen për tu zëvendësuar me të reja (përjashtim bëjnë për serinë e kuqe – retikulocitet dhe serinë e bardhë shkopinjtë dhe MMC që janë lehtësisht më të papjekur se elementet përkatëse përfundimtare + plazma). E vetmja qelizë me potencialitet për të proliferuar në qarkullim është limfociti (bërthama më e madhe se citoplazma – raport i invertuar në një qelizë të pjekur).
4. Suff -citozë përfshin të gjitha rastet e rritjes së numrit të qelizave me natyrë “fiziologjike” dhe reactive (leukocitoza). Suff-citemi përfshin të gjitha rastet e rritjes së numrit të qelizave me natyrë autonome (leukemia).
5. Përdoret termi Leukemia për të gjitha tumoret malinje hematologjike me origjinë nga PKK, sepse tumoret e serisë së bardhë janë më të shpeshtit, në krahasim me ato të serive të kuqe dhe trombocitare.
6. Sëmundje në përgjithësi idiopatike, primare (de novo), në disa raste sekondare (post MDS, KT dhe RT, transformimet në MPS). Kujdes tumore hematologjike sekondare tek pacientët që jetojnë gjatë të trajtuar me KT/RT për një sëmundje tjetër hematologjike.
7. Pas çdo relapse mundësia e marrjes së remisionit është më e vogël dhe kohëzgjatja e remisionit nëse arrihet është më e shkurtër.
8. Era moderne e mjekimit të tumoreve malinje dhe jo vetëm – Rituximab (Mabthera) për LM etj, Imatinib (Gleevec) për CML etj, Thalidomide (MM).
9. Nëse themi tumor (ënjtje, zmadhim), sëmundja është:
a) monoklonale (i gjithë indi/kloni tumoral zhvillohet nga një qelizë e vetme tumorale e origjinës, Tumor (Leukomoid) Stem Cell, por në të vërtetë ka subklone të ndryshme me mutacione sekondare të fituara gjatë ndarjeve të reja të qelizave tumorale). Proçesi i zhvillimit të tumorit quhet tumorigjenezë, për leukeminë – leukemogjeneza. Kloni qelizor tumoral – Leukozat, limfomat, mielomat pra të gjithë tumoret malinjë hematopoetike (tumoret e lëngshme, për ti dalluar nga tumoret solide) e marrin origjinën nga një qelizë e vetme (qeliza e origjinës së klonit), ku kanë ndodhur alteracione gjenetike kromozomale (sasiore ose cilësore). Kjo qelizë mund të jetë nga PKK ose nga indet limfoide periferike. Për leukozat është në PKK. Tërësia e gjeneratave të qelizave të formuara nga ndarja mitotike e qelizës së dëmtuar të origjinës, formon një popullatë që quhet “klon”. Kur numri i qelizave të klonit arrin një numër të caktuar të mjfatueshëm shfaqet sëmundja. Pra kur qelizat tumorale të një kloni (leukozë, limfomë, mielomë, metastaza të tumoreve të tjera) infiltrojnë PKK, me pakësimin e qelizave normale apo me eliminimin e plotë të tyre do të shfaqet klinikisht sëmundja. çdo sëmundje ka një ose disa anomali kromozomale karakteristike. Progresioni i klonit tumoral. Në të gjithë tumoret sëmundja shfaq karakteristika të reja gjatë dekursit të saj. Kjo shoqërohet me ndryshime të reja kromozomale. Shëmbulli më i mirë është LMC, ku kloni prezent në fazën kronike zëvëndësohet nga një klon i ri, kur sëmundja futet në fazën akute. Në 70% të rasteve ndryshimet e reja kromozomale vendosen mbi kromomozomin origjinal Philadelphia. Këto nënklone të reja (me anomali të reja kromozomale) mund të jenë me karakteristika më malinje se kloni fillestar dhe/ose mund të jenë klone rezistente ndaj kimiopreparateve. Pra nënklonet e reja bëhen shkak për progresimin, rifillimin e sëmundjes dhe rezistencën e fituar ndaj trajtimit.
c) neoplazi – tumor malinj, metastatik. Leukemitë – tumore malinje që kur diagnostikohen janë metastatike. Malinjizimi është shumëzim i shfrenuar i qelizave, pra çrregullim i proliferimit, diferencimit, maturimit (dëmtim i strukturës dhe i funksionit) të qelizës/qelizave. Metastazimi qelizat tumorale humbasin molekulat e adezionit (të vendosura në membranën plazmatike) dhe lidhjen me mikromjedisin dhe dalin në qarkullim dhe lokalizohen në një ose më shumë site dhe gjejnë mikromjedisin e nevojshëm për të qëndruar dhe proliferuar.
10. Qelizat që nuk janë në ndarje (G0) nuk i nënshtrohen veprimit të kimiopreparateve cycle – cell dependent. Leukemic Stem Cells është e vështirë për ta eleminuar. BMT dhe Target Terapi.
11. Vazhdimisht prodhohen qeliza tumorale (rreth 10.000 qeliza/ditë), por ato do të zhvillojnë tumorin nëse i shpëtojnë mbrojtjes anti-tumorale (komplement, NK, LT Citotoksike) të organizmit (mjekimi i tumoreve shkatërrim i qelizave tumorale dhe nxitje e proçeseve immune) dhe gjejnë mikromjedisin e nevojshëm për të qëndruar dhe proliferuar.
12. Indet me shumëzim të shpejtë (ku futet dhe Indi Hematopoietik) preken më shpesh nga tumoret sepse ka mundësi më të madhe për të ndodhur mutacione gjenetike (mutacioni i proto-onkogjenet i transformon në onkogjene dhe pakësimi i Tumor Supressor Gjene – antionkogjenëve).
13. Ç’janë onkogjenët dhe antionkogjenët? Një numër gjenesh normale kur mutohen kontribojnë në transformimin malinj të një qelize. Këto gjene ndahen në dy klasa: dominante dhe recesive. Dihet që protonkogjenët (që nën veprimin e faktorëve të ndryshëm kthehen në onkogjenë, pra në gjene që shkaktojnë kancer) dhe antionkogjenët janë të trashëgueshëm. Me këtë shpjegohet se përsë tumoret kanë bazë gjenetike. Personat me histori familjare duhet t’i nënshtrohen herë pas here check-up. Gjenet dominante të cilat kur mutohen shkaktojnë tumore quhen onkogjenë. Onkogjenët lindin nga mutacionet e gjeneve normale të cilët quhen proto-onkogjenë. Proto-onkogjenët kodojnë për proteina (të vendosura në sipërfaqen, citoplazman ose bërthamën e qelizave) të cilat veprojnë në proliferimin, mbijetesën dhe diferencimin e qelizave. Proto-onkogjenët janë të shpërndarë gjerësisht tek kromozomet e njeriut. Ato klasifikohen në varësi të funksionit që luan proteina për të cilën ata kodojnë. Onkogjenët janë dominantë, sepse vetëm njëri nga protoonkogjenët e çiftit të aleleve të pësojë mutacion ai mund të shkaktojë kancer. Provat që onkogjenët e aktivizuar përfshihen në malinjizim (në zhvillimin e leukozave) janë indirekte, por është bërë e mundur që disa tipe leukozash të riprodhohen tek minjtë. P.sh nëse tek minjtë do të aktivizojmë onkogjenin BCR –ABL dhe prodhohet proteina jo normale p210 do të zhvillohet LMC, por nëse nga aktivizimi i të njëjtit onkogjen do të prodhohet proteina jo normale p190 do të zhvillohet LAL. Klasa e dytë e gjeneve të përfshira në kancer njihen si antionkogjenët ose tumor suppressor genes (TSG). TSG, në gjendjen e tyre normale (të pamutuar) kodojnë për proteína të cilat frenojnë proceset e ndarjes dhe të proliferimit qelizor. TSG si dhe proto-onkogjenët janë të shpërndarë në kromozomet e ndryshme të njeriut. Këto gjene kodojnë për proteina të cilat në shumicën e rasteve vendosen në bërthamë dhe që kontrollojnë dy pika të ciklit qelizor kalimin nga G1-S dhe nga S-G2. Në mungesë ose në keqfunksionim të këtyre proteinave, replikimi qelizor nuk mund të frenohet nga sinjalet normale të cilat rregullojnë rritjen. Humbja e funksioneve të tyre bëhet shkak për zhvillimin e tumoreve. Humbja ose inaktivizimi homozigot (të dy aleleve përgjegjës për një tipar) i antionkogjeneve nga mutacionet e ndryshme, bëhet shkak për transformimin malinj të një qelize ose për progresionin e tumorit në formë më malinje. Humbja ose inaktivizimit heterozigot (një nga alelet përgjegjës për një tipar) është e trashëguar dhe kur humbet ose inaktivizohet edhe aleli tjetër shfaqet tumori. Mutacionet e njërit prej aleleve të TSG (para vetëm e njërit prej gjeneve të TSG tek një çifti kromozomesh homologe) nuk do të shkaktojë tumor, përderisa gjeni tjetër alel funksion normalisht (janë bartës të gjenit mutant). Këto gjene janë recesive dhe që të shfaqen fenotipikisht duhet një gjendje homozigote recesive, para të ndodhi mutacioni tek të dy alelet.
Cilët janë faktorët e rrezikut për zhvillimin e patologjive malinje hematologjike?
Një numër agjentësh kimikë, fizikë dhe biologjik mund të shkaktojnë ndryshime tek molekula e ADN. Këta faktorë quhen mutagjenë. Mutagjenët të cilët rritin propabilitetin e transformimit malinj të një qelize noirmale njihen si kancerogjenë. Për zhvillimin e një tumori duhet jo vetëm predispozicioni gjenetik, por veprimi i këtyre kancerogjeneve (ndikimi i mjedisit). Prishja e raportit midis onkogjenëve dhe antionkogjenëve që bazohet në ndryshimet e ADN mund të shkaktohet nga disa shkaqe por që asnjeri prej tyre nuk është i provuar plotësisht. Faktorët e rrezikut (riskut) për zhvillimin e sëmundjeve tumorale hematologjike janë:
1. Trashëgimia: është parë se tek njerëzit me sindromin Dawn, LA është 10-18 herë më e lartë se tek njerëzit e tjerë normal. Pra thyerjet kromozomale tek këto sëmundje favorizojnë prishjen e ekuilibrave të mësipërm. Po kështu thamë se tek personat me forma heterozigote të dëmtimit ose inaktivizimit të anti-onkogjenëve ka predispozicion për zhvillimin e disa tumoreve me karakter familjar p.sh retinoblastoma. Familjarët e rendit të parë kanë 3 herë më shumë rrezik për zhvillimin e LAM.
2. Substancat kimike: p.sh kimiopreparatet që veprojnë tek ADN (Alkeran, Leukeran, Prokarbazinë, Hidroksiureja etj) sidomos kur shoqërohen nga radioterapi. Shkaku është dëmtimi i ADN dhe/ose imunosupresioni që shkakton reduktim të rezistencës së organizmit. Ekspozimi kronik ndaj benzenit mund të jetë shkak për hipoplazi të PKK, mielodisplazi dhe LAM. Prandaj dhe benzinatat duhet te jenë në ambjente të hapura, në mënyre që të ulet sa më shumë ekspozimi ndaj benzenit për personat qe punojne në këto ambjente. Ka edhe kimikate të tjera industriale (ngjyruesit kimikë, dezinfektatntët etj) që mund të shkaktojnë leukemia megjithëse më pak se benzeni.
3. Rrezatimi: veçanërisht i PKK është leukemogjenik. Kjo gjë është vërejtur tek personat që i mbijetuan bombës atomike në Japoni. Me risk të rritur janë fëmijët e nënave që kanë marrë rrezatim abdominal gjatë shtatzënisë, personat të cilët qëndrojnë në ambiente me rrezatim (poshtë shtyllave të tensionit të lartë, tek radiologët etj). Mendohet që thyerjet kromozomale dhe aktivizimi i onkogjenëve nga mutacionet e ndryshme mund të jenë shkaqet. Smoking është një faktor rreziku dhe mosha.
4. Sëmundjet hematologjike ekzistuese: kanë një predispozicion më të madh për të zhvilluar LAM ( p.sh LMC dhe sindromet e tjera mieloproliferative), mielodisplazia, hemoglobinuria paroksistike nokturne, AA, MM dhe Morbus Hodgkin’s). Në këto raste shkaku është progresioni i sëmundjes si rrjedhim i anomalive të reja kromozomale. Në shumicën e rasteve leukozat sekondare janë të tipit mieloid dhe janë rezistente ndaj mjekimit.
5. Faktorët Biologjikë
a) Viruset: është parë se viruset sidomos retroviruset bëhen shkak për zhvillimine tumoreve, por më tepër tek kafshët dhe tek zogjtë se sa tek njerëzit.p,sh është virusi HTLV-1 që mund të shkaktojë leukozë, por jo të gjithë njerëzit që janë me këtë virus mund të zhvillojë sëmundje malinje.Virusi Epstein Barr është parë tek M.Hdg, Limfoma Burkit, por jo në tipet e tjera të limfomave. Po kështu ky virus shkakton limfoma tek të sëmurët që marrin imunosupresorë për transplante të organeve të ndryshme. Të sëmurët me imunodefiçiencë të lindur ose të fituar (AIDS) zhvillojnë limfoma ose tumore të tjera. Shkaku ështe çrregullimi i imuniteti qelizor (LT).
b) Bakteriet: si Helicobacter pylori mund të jetë shkak për zhvillimin e LMNH së stomakut.
Leukemia akute (La)
LA zë mbi 50% të të gjithë llojeve të leukozave në tërësi. LAL është më e shpeshtë tek fëmijët, me një rënie pas moshës 10 vjeç dhe për të rritur shpeshtësinë pas moshës 40 vjeç. LAM mund të ndodhë në të gjitha grup moshat, por më e shpeshtë tek adultët.
Rrallë Leukemia Bifenotipike (e Padiferencuar) – dy linja të ndryshme qelizore në të njëjtën kohë ose qeliza tumorale paraqet markuesit qelizor të dy linjave të ndryshme dhe nuk mund të klasifikohet (diagnoza citokimia dhe imunofenotipi).
Klinika
Histori relativisht e shpejtë (shkallë e lartë e proliferimit qelizor me rritje të shpejtë të masës tumorale). Shenjat klinike të leukozës përcaktohen nga numri total i qelizave leukemike (tumorale) në PKK. Kur numri arrin 109 sëmundja bëhet e dukshme në mikroskop (ekzaminim citologjik i gjakut periferik dhe atij central). Kur numri arrin 1012 sëmundja shfaqet plotësisht, me insuficiencë të theksuar të PKK. Kur numri i qelizave leukemike zë mbi 60% ose më shumë të qelizave totale të PKK këto qeliza dalin në gjakun periferik dhe infiltrojnë organe të tjera si lienin, heparin, limfonodulat, meningjit, testet. Shfaqja klinike dhe vdekshmëria në rastin e LA janë të lidhura me insuficiencën e PKK (neutropeninë, trombocitopeninë dhe aneminë) dhe më pak nga infiltrimi i organeve të tjera. Klinika e LA:
1. Të lidhura me Insuficiencën e PKK (prej infiltrimit të PKK prej qelizave leukemike dhe zëvendësimin e popullatës normale)
■ Dobësi, lodhje , këputje nga anemia.
■ Temperaturë, infeksione të lëkurës fytit, gojës, aparatit respirator, të regjionit perianal etj nga neutropenia.
■ Fenomene hemorragjike spontane nga hunda, goja, menoragjia, nga vendet e shpimeve, hemorragji cerebrale etj nga trombocitopenia. LAM3 shoqërohe shpesh me KID.
2. Nga infiltrimi i organeve të tjera
■ Dhimbje kockash nga hiperplazia e PKK.
■ Limfoadenopati më tepër tek LAL.
■ Splenomegali, hepatomegali më tepër tek LAL.
■ Hipertrofi e gingivave, prekje të lëkurës më tepër tek LAM4 dhe LAM5.
■ Sindroma meningeale më tepër tek LAL dhe tek LAM4, LAM5.
■ Infiltrim testikular tek LAL ose kompresion mediastinal tek LAL-T.
3. Sindromi i Hiperkatabolizmit (djersë, temperaturë, rrënie në peshë).
4. Komplikacionet: Sindromi i Hiperviskozitetit (leukocite qarkulluese > 100.000 mm3), KID, TLS, Hiperkalcemia.
Laboratori
■ Anemia është normokrome normocitare.
■ Numri i përgjithshëm i leukociteve mund të jetë normal, i rritur ose dhe i ulur.
■ Trombocitopenia është e shpeshtë.
■ Në strishon e gjakut central (mielogramës) dhe periferik shfaqen qelizat leuçemike (mieloblaste ose limfoblaste në varësi të tipit të LA). Pikërisht në bazë të morfologjisë (klasifikimi i FAB) do të bëhet përcaktimi i tipit dhe i subtipit të LA.
■ PKK eshtë hipercelulare me proliferim dhe akumulim të qelizave bllaste leukemike mbi 30 (20) % të të gjithë qelizave të PKK. Shpeshherë qelizat leuçemike zënë 75% të numërit total të qelizave të PKK. Jo rrallë aspirimi i PKK (mielograma) mund të mos ketë material, për shkak të hiperplazisë.
Diagnoza
Vendoset duke u mbështetur tek; Anamneza, klinika, citologjia nw Mikroskop Optik e gjakut periferik dhe central (mielograma), citokimia, imunofenotipi, citogjenetika dhe analiza molekulare.
Klasifikimet më të përdorshme: FAB (French-Amerikan- British scheme) që mbështetet tek klinika, citologjia dhe citokimia dhe që për kushtet tona është ai që përdoret më shpesh dhe WHO 2008 që mbështetet tek tek kriteret e FAB + të dhënat më të fundit të imunofenotipit, citogjenetikës, analizave molekulare. Dallimi më i rëndësishëm midis dy klasifikimeve është:
Klasifikimi FAB > 30 % qeliza tumorale në BMA (AREB-t 20-30 %) dhe klasifikimi WHO > 20 % blaste.
Trajtimi i LA
Terapia e suportiti për insuficiencën e PKK.
1. Vendosja e një kateteri venoz central për administrimin e kimioterapisë, antibiotikëve, të gjakut, të produkteve të gjakut, për ushqyerjen intravenoze, për marrjen e analizave etj.
2. Parandalimi i të vjellave. Përdoren primperani, klorpromazina, prometazina, dexametazoni, lorazepam dhe më të fuqishmit anti-5-HT3 (Kytrili, Zofrani).
3. Për aneminë jepen masa eritrocitare.
4. Trajtimi dhe parandalimi i hemorragjisë. Jepen MT (sidomos kur numri i trombociteve është më pak se 20.000 mm3). Jepen gjithashtu në rastin e KID faktorë të koagulimit PFN dhe në raste të mikrotrombozave nga KID jepet heparinë. Në raste hemorragjie nga fibrinoliza jepet EACA, Acidi Traneksamik.
5. Allopurinoli për hiperuricemia.
6. Profilaksia dhe trajtimi i infeksioneve.
Neutropenia që vjen nga insuficienca e PKK, prej zëvëndësimit të leukociteve nga qelizat leukemike dhe nga terapia citotoksike intensive e bëjnë pacientin shume të prekshëm nga infeksionet, sidomos kur numri i neutrofileve është më pak se 1.000 mm3 dhe akoma më shumë kur ky numër është më pak se 500mm3. Neutrofilet qëndrojnë në këto vlera për një periudhë dy javore ose më shumë. Infeksionet më të shpeshta janë bakteriale, virale, fungale, protozoare. Shpeshherë shfaqet gjendje septike.
Profilaksia e infeksioneve
Pacienti duhet të izolohet në dhoma sterile, me filtra ajri për të parandaluar infeksionet që vijnë nga sporet e ajrit. Të bëhet sterilizimi i Aparatit Gastro-Intenstinal duke dhënë antibiotikë dhe antifungal nga goja. Të pastrohen me antiseptikë goja dhe lëkura. Të merren kultura të rregullta nga fyti, goja, hunda, urina, feçet, sputumi, vendet e kateterave, nga regjioni aksilar, perianal etj.
Trajtimi i infeksioneve
Temperatura është shënja kryesore që një infeksion është i pranishëm. Menjëherë të merret antibiograma nga vendet që thamë më sipër. Të bëhet hemokultura. Të bëhet ekzaminimi i pulmoneve. Meqenëse neutrofilet mungojnë nuk formohet pus (qelbi) dhe infeksioni është i vështirë për tu lokalizuar. Menjëherë fillohen antibiotikë me spektër të gjerë dhe kur të merret përgjigja e antibiogramit të bëhen ndryshimi i tyre. Antibiotikët do të vazhdojnë dhe tre ditë pas rënies së temperaturës, nëse nuk ka përgjigje të bëhet trajtimi me antifungalë dhe/ose antiviralë.
Kimioterapia
1. Induksioni (kimioterapi me intensitet të lartë) synon një shkatërrim të shpejtë të qelizave leukemike të matshme dhe të zvogëlojë kufijtë e sëmundjes minimale mbetëse (MRD), pra tenton të arrijë pakësimin sa më të madh të mundshëm të numërit total të qelizave leuçemike në organizëm (zvogëlimi i masës tumorale). Protokollet e mjekimit janë të ndryshme, klinika të ndryshme preferojnë skema të ndryshme mjekimi, por për adultët akoma nuk ka një protokoll “state of art” si për moshën pediatrike. Periudha e “Aplazisë Terapeutike”. Kujdes morbiliteti dhe mortaliteti i lartë e lidhur në mënyrë të kundërt dhe me moshën. Qëllimi i mjekimit në LA është arritja e Remisionit Komplet – RK {shërim klinik, blaste < 5 % në BMA (< 109qeliza}, gjaku periferik normal; pa qeliza leukemike, me neutrofile > 500 mm3 dhe trombocite > 100.000 mm3, pa prekje ekstramedulare), që sigurohet nga shkatërrimi i qelizave tumorale dhe normale në ndarje, por jo qelizat që janë në G0 (si Normal Hematopoietic Cells dhe Leukemic Stem Cells). Nëse do të sigurohet ripopullimi i PKK nga HSC normale do të arrihet RK, nëse jo RP apo dështim. RK nuk është një shërim biologjik, sepse qeliza tumorale ngelin në PKK dhe në gjakun periferik, (që nuk dallohen në ekzaminimin citologjik me MO), por dallohen me ME, imunofenotip, ekzaminime citogjenetike dhe molekulare. Këto qeliza përbëjnë “Sëmundjen Minimale Mbetëse” ose MRD. Për ta minimizuar do të vazhdohet mjekimi post-remision. Kimiopreparatet të cilat nuk shkaktojnë pakësim të qelizave tumorale më pak se 109 (pra të arrijnë të shkaktojnë MRD) rrjedhimisht nuk japin RK.
2. Post – Remision Komplet Terapia. Për LAL postremision terapia në RK konsiston në përdorimin e KT për një kohë të shkurtër, me intensitet relativ e ndjekur nga terapia mbajtëse – terapi për kohë të gjatë me doza të vogla, BMT. Të gjitha RK do të dështojnë pa post-remision terapia.
a) Intensifikimi ka si qëllim të zvogëlojë më tej MRD. Mund të përdoren të njëjtat kimiopreparate me dozë të lartë si në Induksion ose doza të larta të kimiopreparateve të tjera për një kohë më të shkurtër. Kur përdoren të njëjtat kimiopreparate flitet për konsolidim ose reinduksion.
b) Continuation (terapia mbajtëse ose vazhdimi i terapisë). Dozë e vogël për një kohë relativisht të gjatë e kimiopreparateve. Ka si qëllim të mbajë MRD në kufijtë më të ulët, pra të mbajë një numër sa më të vogël të qelizave leukemike mbetëse. 3 vjet për fëmijët meshkuj, 2 vjet për vajzat dhe adultët.
c) Eliminimi i sëmundjes mbetëse, pra shërimi në nivel molekular dhe shërim i plotë i sëmundjes arrihet me anë të Allo-BMT (që mund të përdoret si konsolidim + Auto-BMT apo në rast dështimi). Kujdes efektet anësore, kosto, relapse. Allo – BMT ka një incidencë të relapseve më të ulët, por si allo-BMT dhe auto-BMT si terapi postremisioni nuk ofron avantazhe në mbijetesë në krahasim me terapinë intensive, me përjashtim tek pacientët me LAL Ph1 –pozitive. Përdorimi i allo BMT si terapi primare post remision është e kufizuar për vështirësinë e gjetjes së dhuruesve të përputhshëm HLA dhe vdekshëmërisë së rritur tek pacientët e dekadës 5-6 (që arrin deri 20% to 40%).
d) Për LLA bëhet profilaksi e meningeve me kimiopreparate i/tekale, MTX me dozë të lartë, radioterapi. Në raste se preken testet bëhet radioterapi.
e) LAM3 (promielocitare) trajtohet me Acidin Transretinoik (Vesanoidi, ATRA) + Antraciklina fillimi i mjekimit dhe mjekimi konsolidues pasi arrihet Remisioni me MTX, 6-MP, ATRA. Pothuajse të gjithë pacientët do të bëjnë relaps pa terapinë e konsolidimit.
f) Moshat e vjetra regjime me monoterapi dhe low doses. Mundësia e marrjes së remisionit më e vogël dhe nëse
arrihet më e shkurtër.
Në LAM, 60-70 % e pacientëve arrijnë RK me Terapinë e Induksionit. 20-45 % e atyre që arrijnë RK mund të jetojnë mbi 3 vjet (quhen të shëruar). Duhet theksuar se studimet klinike në shumicën e rasteve përfshijnë pacientë të rinjë që tolerojnë terapi agresive. Shkalla e përgjithshme e shërimit për LAM (duke përfshirë dhe pacientët e vjetër dhe ata që nuk tolerojnë terapi agresive) është më e ulët. Shkalla e shërimit për LAM3 arrin deri 98 %. Shkalla e remisionit dhe kohëzgjatja e tij tek LAM e adultëve është e kundërt me moshën. LAM sekondare (post MDS, post AA, PNH, trajtime të mëparshme KT/RT) mundësia e marrjes dhe zgjatja e remisionit janë më të vogla se në LA de novo.
Në 25-30 % të LAL tek adultët dhe 2-10 % të rasteve pediatrike dhe rallë (1-2 %) të LAM është e pranishme një çrregullim citogjenetik që është citogjenetikisht i padallueshëm nga Kromozomi Philadelphia të LMC, por i dallueshëm nga ana molekulare. LA aggressive. Trajtimi me Glivec, Dasatinib.
Në rastet e dështimeve, relapseve, mund të aplikohet BMT nëse nuk është bërë më parë. Po tentohet imunoterapia. Në pamundësi, mjekim paliativ.
Trajtimi aktualisht empirik. E ardhmja terapi e personalizuar, target terapi (eliminimi i Leukemic Stem Cells me anë të target terapi). /Telegrafi/