CT-ja paraqet diagnostikën bashkëkohore të pazëvendësueshme në praktikën rutinë klinike
Dr. Lendita Kamberi,
Specialiste e radiologjisë
Kjo metodë radiologjike me të cilën bëhen imazhe (fotografi), përdoret për zbulimin e sëmundjeve, gjakrrjedhjeve, për analizën e gjendjeve të enëve të gjakut (të ashtuquajtur angiografia CT), arterieve koronare (koronografia CT), për ndjekjen e efekteve të terapisë, zbulimin e komplikimeve eventuale pas operacionit etj.
Në gjendjet urgjente për shkak të thjeshtësisë dhe shpejtësisë së ekzekutimit CT-ja është e pazëvendësueshme.
CT-ja është metodë e shpejtë, nuk shkakton dhembje, joinvazive dhe precize. Diagnostika me skaner ofron më shumë informacione se diagnostika me rëntgen dhe përdoret në qëllime të ndryshme për zbulimin e sëmundjeve apo lëndimeve të organeve të ndryshme, si edhe në ndjekjen e efekteve të terapisë.
Është jashtëzakonisht e rëndësishme që të qëndroni plotësisht i qetë dhe i relaksuar gjatë ekzaminimit, sepse çdo lëvizje shkakton shqetësime në imazhe dhe ndikon negativisht në cilësinë e ekzaminimit.
Sipas nevojës, do të merrni instruksione për frymëmarrje.
Si të përgatitemi për tomografinë kompjuterike?
Nuk ka nevojë të përgatiteni për studimin e kokës, mushkërive dhe gjymtyrëve. Te ekzaminimi i organeve abdominale duhet të kufizohet konsumimi i ushqimit i cili tretet vështirë për një ditë, në mënyrë që të shkohet në ekzaminim i uritur (me stomak bosh).
Nëse kërkohet kontrasti intravenoz, preparati është më i plotë: përfshin një test biokimik të gjakut për të përcaktuar treguesit e funksionit sekrecionit të veshkave (kreatinina, urea), si dhe glikemia.
Vërtetimi i sigurt i transferueshmërisë i jodit – kryhet një provë e thjeshtë për këtë qëllim – 0,5-1,0 ml të kontrastit planifikohet të injektohet në mënyrë intrakutane. Nëse pas 10 – 15 minutash nuk ka manifestime të alergjisë në formën e skuqjes së lëkurës, kruajtjes dhe shfaqjes së flluskave, mund të hyhet në kontrast.
Si bëhet skanimi?
Një skanim CT bëhet zakonisht në prani të një radiologu dhe një tekniku të radiologjisë. Gjetjet e skanimeve janë shkruar nga radiologë specialistë.
Nëse studimi bëhet pa kontrast, në shumicën e rasteve nuk është e nevojshme kurrfarë përgatitje. Pacienti hyn në lokalin në të cilin është instaluar tomografi, heq rrobat dhe këpucët, si edhe të gjitha objektet metalike (mund të shkaktojnë artefakte në imazhet diagnostike dhe të vështirësojnë vizualizimin e patologjisë).
Pastaj, ndjek udhëzimet e personelit, pacienti shtrihet në tavolinë me kokën apo këmbët në drejtim të portalit – në shpinë, në bark apo në ije. Nëse është e nevojshme, tekniku i rëntgenit e fikson pacientin në tavolinë. Me rastin e skanimit, nga pacienti mund të jetë e nevojshme të mbajë frymën për një kohë të shkurtër (me rastin e ekzaminimit të koshit të kraharorit dhe të stomakut) apo (me rastin e ekzaminimit të laringut apo të kordave të zërit) të bëjë tinguj vizatimi (tomografinë e laringut me fonacion).
Për më shumë informacione lidhur me atë se cilin ekzaminim duhet bërë, drejtohuni personelit të institucionit në të cilin bëhet ekzaminimi.
Rreziqet dhe efektet e dëmshme
A ekzistojnë komplikime? Ndonjëherë, ndonëse rrallë, mund të shfaqen reaksione të padëshirueshme te dhënia e mjeteve kontraste (ngjyrat). Nëse jeni alergjikë ndaj jodit, mjeti i kontrastit nuk bën të përdoret. Si edhe te çdo injeksion tjetër, në vend të injektimit mund të rrjedh një sasi e vogël gjaku, ndërsa më vonë mund të shfaqet mavijosje. Ka mundësi të pëlcasin venat me rastin e dhënies së mjetit kontrast.
Herë pas here dhënia e lëndës kontrastive shkakton gjithashtu teshtimë, ekzemë ose të pështjellë. Këto efekte anësore janë me kohëzgjatje të shkurtë.
Ka raste kur është shënuar ndjenjë e ngrohtësisë në vendin e kontrastit, shijes së ndryshuar në gojë, skuqjes, të krupës në stomak, marramendjes, dhimbjes së kokës. Jashtëzakonisht rrallë mund të ndodhin rënia e shtypjes së gjakut, dhembjet në trup, ënjtja e buzëve dhe gjuhës, ngufatja.
Nëse do të shfaqen efekte të padëshirueshme, ndihma mjekësore do t’ju ofrohet menjëherë.
Skanimi nuk u bëhet shtatzënave për shkak që rrezet X mund të dëmtojnë fetusin. Nëse planifikoni shtatzëninë, më së miri do të ishte ta bëni ekzaminimin në dhjetë ditët e para të ciklit menstrual për të shmangur ndikimin e dëmshëm të rrezatimit në shtatzëninë e mundshme.
Pacientët që vuajnë nga diabeti dhe mjekohen me preparate te familjes së metforminës duhet ta ndërpresim marrjen e tyre para dhe pas ekzaminimit.
Nëse ekziston nevojë e arsyeshme mjekësore për një skanim, një ekspozim i justifikuar ndaj rrezatimit gjatë skanimit i sjell pacientit përfitim më të madh sesa rreziku i rrezatimit. /Telegrafi/