Çfarë po i shtyn njerëzit të blejnë shtëpi gjatë pandemisë megjithëse çmimet po rriten?

Nuk ka kaluar shumë kohë kur ekspertët e pasurive të patundshme po përgatiteshin për më të keqen.

Pandemia e coronavirusit ka shkaktuar bllokime të mëdha të disa pjesëve të botës, duke mbyllur bizneset, e cila gjë i ka kushtuar dhjetëra miliona njerëzve të humbin vendin e punës dhe ka vendosur tregun e shtëpive në një ngrirje të thellë.

Numri i njerëzve që u kërkojnë huadhënësve më shumë kohë në pagesat e tyre të hipotekave u rrit ndërsa recesioni global goditi, raporton cnn.

“Vitin e kaluar menduam se do të përsëritet viti 2008”, tha Kate Everett-Allen, kreu i kërkimeve ndërkombëtare të pasurive të patundshme, Knight Frank.

Frika ishte që çmimet e shtëpive do të shembeshin, siç kishte ndodhur në mënyrë të besueshme gjatë recensioneve të kaluara ekonomike. Një rritje në falimentime dhe papunësi do të shtrëngonte të ardhurat e disponueshme dhe do të bënte të vështirë për pronarët e shtëpive me shumë borxhe të mbajnë hapin me hipotekat e tyre, transmeton Telegrafi.

Ata që kishin një shtëpi të dytë do të detyrohen të shesin për të krijuar rezerva parash, duke bërë presion edhe më të ulët në çmime. “Në të vërtetë, asgjë nga ato nuk ndodhën”, shtoi Everett-Allen.

Ndër 37 vendet e pasura që përbëjnë Organizatën për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (OECD), çmimet reale të shtëpive u rritën me pothuajse 7 për qind midis tremujorit të katërt të 2019 dhe tremujorit të katërt të vitit 2020 – rritja më e shpejtë nga viti në vit në dy dekadat e kaluara.

Pra, a është kjo një flluskë që do të shpërthejë? Jo, sipas Everett-Allen. Huamarrja mbetet e lirë dhe, sapo të hapen kufijtë, investitorët e huaj do të japin shtysë edhe më tej në tregjet e pronës, ku aktiviteti i blerjes është drejtuar kryesisht nga blerësit vendas, tha ajo.

Efekti COVID-19

Në një kthesë të papritur, pandemia ka rritur çmimet e shtëpive.

Kjo sepse qeveritë në të gjithë botën ndihmuan pronarët e shtëpive duke ndaluar përkohësisht ri-posedimet dhe duke siguruar triliona dollarë mbështetje për punëtorët dhe bizneset. Uljet e normave të interesit i mbajtën shlyerjet e hipotekave të përballueshme në shumë vende, ndërsa uljet e përkohshme të taksave në disa tregje nxitën blerjen e shtëpive.

Këto masa zbutën tregun e shtëpive nga recesioni i coronavirusit. Por, vetë pandemia ka shkaktuar çmime të ndryshme.

“Nëse mbyllni shumicën dërrmuese të popullsisë për muaj, ata [rivlerësojnë me shpejtësi] atë që duan nga shtëpitë e tyre”, tha Richard Donnell, drejtori i kërkimit në platformën e pronave në Mbretërinë e Bashkuar Zoopla.

Ndërsa njerëzit u detyruan të shndërronin shtëpitë në zyra, nuk u desh shumë që të merrte një “garë për hapësirë”.

Individë më të pasur në disa vende janë larguar nga qytetet për shtëpi më të mëdha periferike me më shumë hapësirë në natyrë në pritje që ata nuk do të kenë nevojë të udhëtojnë në zyrat qendrore aq edhe pas mbarimit të pandemisë.

Shumë prej tyre janë financiarisht në një pozitë më të mirë sesa ishin para goditjes pandemike, pasi ata kanë shpenzuar më pak për pushime dhe për të ngrënë jashtë, dhe për këtë arsye mund të shpenzojnë më shumë në blerjet e shtëpive, transmeton Telegrafi.

Për shembull, në Mbretërinë e Bashkuar, qytetet që janë më afër Londrës, të tilla. si Peshkopi Stortford dhe Winchester, kanë parë që vlerat e pronave të rriten.

“Një zyre apo shtëpi që është një orë larg me tren nga Londra është rritur rreth 10 për qind mbi vlerën e tregut”, sipas Daniel Harrington, shefi ndërkombëtar i rritjes në agjentin e pasurive të patundshme “Fine&Country”.

Një trend që Harrington ka vërejtur në kryeqytete, të tilla, si Londra dhe Parisi sheh drejtues të pasur duke tregtuar shtëpitë e tyre të vendosura në qendër për diçka më të madhe, por më lirë jashtë qytetit, duke iu lënë para të mjaftueshme për të blerë një apartament të vogël në qendër të qytetit dhe një shtëpi pushimi diku tjetër.

Kjo është rritja e kërkesës së brendshme për pronë në vende, të tilla si Riviera Franceze, e cila tradicionalisht dominohet nga blerës të huaj.

Në qytetin bregdetar të Ilfracombe në Anglinë jugperëndimore, Lee Hussell, drejtori i agjencisë së pasurive Webbers, ka shitur dy prona në muajt e fundit për 139 mijë dollarë mbi çmimet e kërkuara.

“Në 38 vjet blerje dhe shitje shtëpish nuk kam qenë dëshmitar i një tregu si ky”, komentoi Henry Pryor, një agjent blerje në Mbretërinë e Bashkuar. “Ka pasur histori të blerësve që paguajnë 14,100 dollarë plus vetëm për të qenë në gjendje të shikojnë një pronë”, shtoi ai.

Me nivelet e inventarit në Mbretërinë e Bashkuar rreth 30 për qind nën normën, njerëzit janë “prona blerëse paniku”, shtoi Pryor. Transaksionet kanë ndjekur mbi mesataren çdo muaj që nga nëntori, me muajin mars që shënon 180 mijë shitje, pothuajse dyfishi i mesatares për të njëjtin muaj gjatë 20 viteve të fundit.

“Dymbëdhjetë muaj më parë, njerëzit ishin në panik duke blerë letër higjienike nga frika se mund të mbaronin. Kjo është ndjesia që kemi sot [në tregun e shtëpive]”, tha ai.

Çmimet e shtëpive në Britani u rritën me 8.5 për qind në vitin 2020 pavarësisht recesionit më të keq në më shumë se tre shekuj. Kjo është norma më e lartë vjetore e rritjes që nga viti 2014, sipas Zyrës për Statistikat Kombëtare.

Dhe nuk është vetëm Mbretëria e Bashkuar. Në Shtetet e Bashkuara, numri i shitjeve të shtëpive ekzistuese arriti nivelin më të lartë në vitin 2020 që nga viti 2006, sipas Shoqatës Kombëtare të Realtors.

Çmimet e shtëpive u rritën me 9 për qind në vitin 2020 dhe kanë vazhduar të rriten, me çmimin mesatar të një shtëpie ekzistuese që arriti një lartësi historike prej 329,100 dollarë në muajin mars.

Në një shembull marramendës se sa i furishëm është bërë tregu, sekseri Ellen Coleman mori 76 oferta me para të gatshme në një rregullues prej 275 mijë dollarësh në periferinë e Washington D.C brenda tre ditësh nga lista e pronës. Shtëpia me katër dhoma gjumi, 1,800 metra katrorë është shitur për 460 mijë dollarë, një rritje prej 70 për qind e çmimit të kërkuar.

Nga Auckland në Shangai, Munich dhe Miami, çmimet e shtëpive duket se po sfidojnë gravitetin. Në Gjermani, pronat janë shitur brenda dy javësh nga lista dhe ndërmjetësit po përpiqen të sigurojnë listat, sipas Michael Heming, master licensuar për Fine & Country në Gjermani, Austri dhe Zvicër. “Është një treg shumë i fortë dhe çmimet po shkojnë gjithnjë e më lart”, tha Heming për CNN Business, transmeton Telegrafi.

Në Portugali, të huajt kanë shkatërruar shtëpi pavarësisht se nuk kanë mundur të shohin pronat që po blejnë. Çmimet atje u rritën me 6 për qind në tremujorin e katërt të vitit 2020 krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, sipas të dhënave të Knight Frank.

Pavarësisht se nuk ka vizitorë nga tregjet tradicionalisht të forta të blerësve, të tilla si Brazili, Britania, Franca dhe Belgjika, tre muajt e parë të 2021 tashmë kanë thyer rekorde shitjesh, sipas Charles Roberts, partnerit menaxhues të Fine & Country Portugal.

“Ne kemi shitur mjaft nga ato të vjetërat”, tha Roberts, duke shtuar se blerësit e huaj duan ajër të pastër, hapësirë të hapur dhe një pamje piktoreske për të shpëtuar në rast të një pandemie të ardhshme. “Kur hapet udhëtimi, unë mendoj se kemi tre muaj pandemio-fobi”, tha ai.

Ai kohët e fundit shiti një apartament në Cascais bregdetare, në perëndim të Lisbonës, për 3.5 milionë euro një blerësi nga Afrika e Jugut që nuk e ka vizituar kurrë qytetin.

Në Indi, çmimet kanë rënë prej 6.9 për qind të PBB-së vitin e kaluar, por transaksionet u rritën pas përfundimit të bllokimit të parë.

“Covid dërgoi në kthimin e aktivitetit në treg”, tha Hitesh Oberoi, CEO i Info Edge, i cili zotëron portalin më të madh të pronave të Indisë, 99acres.com. “Shumë njerëz duan shtëpi më të mëdha”, shtoi ai. “Shumë njerëz menduan se për shkak se ekonomia po ngritët, ata do të merrnin marrëveshje të mira”, pohoi Oberoi.

Oberoi tha se rënia e normave të interesit dhe detyrimet më të ulta për transaksionet në disa pjesë të vendit gjithashtu kanë ndihmuar, por që tregu po ngadalësohet edhe një herë ndërsa India lufton me një valë të dytë shkatërruese të virusit.

Pse rritja e blerësve nuk ka gjasa të ndalet?

Por edhe kur qeveritë trajnojnë pamjet e tyre në tregun e shtëpive, analistët nuk parashikojnë një korrigjim të çmimit të shtëpive.

Rritja ekonomike globale parashikohet të jetë shumë më e fortë këtë vit, pasi vaksinimet e njerëzve po vazhdojnë dhe kufizimet e bllokimit lehtësohen, të cilat do të mbështesin tregjet e strehimit.

Në mënyrë thelbësore, normat e interesit pritet të mbeten të ulëta. “Historikisht, periudhat me çmime të dobëta të shtëpive janë shkaktuar nga rritja e normave të interesit”, tha Holzhey.

Normat e nivelit të ulët kanë qenë një faktor kryesor i çmimeve, veçanërisht në Shtetet e Bashkuara dhe Evropë, sepse ato e bëjnë huazimin më të volitshëm. Normat e hipotekave në të 19 vendet që përdorin euron ishin mesatarisht vetëm 1.3 për qind në muajin mars, sipas statistikave zyrtare.

Edhe me uljen e inflacionit më të lartë, politikëbërësit pritet të mbajnë normat e interesit të ulëta për të siguruar rimëkëmbjen.

Ata mund të duhet të ndryshojnë teknikën nëse çmimet vazhdojnë të rriten dhe të qëndrojnë në nivele më të larta, por bankierët kryesorë qendrorë kanë qenë në dhimbje për të theksuar se janë rehat të lënë ekonomitë e tyre të funksionojnë më nxehtë sesa normalisht nëse kjo do të ndihmojë krijimin e vendeve të punës.

“Normat e hipotekave do të mbeten të ulëta strukturore dhe mbështetëse të rritjes së tregut për dy vitet e ardhshme”, tha Adam Challis, drejtori ekzekutiv i Jones Lang LaSalle për kërkime dhe strategji në të gjithë Evropën, Lindjen e Mesme dhe Afrikën.

Me fjalë të tjera, mos prisni që ky hov të ndalet së shpejti edhe pse është kohë pandemie. /Telegrafi/