Ndëshkimi për Brexit-in do të ishte gabim

Christoph Hasselbach

Tani s’ka më kthim pas. Sinjali i startit për procesin e daljes tashmë është dhënë. E qysh tani është e qartë, që kjo do të ngjallë pakënaqësi. E kjo si në çdo ndarje në radhë të parë për çështjen e parave. Me një farë gëzimi të kamufluar në Bruksel prej javësh bëhet fjalë për një llogari të kripur të daljes në vlerën e rreth 60 miliardë Eurove, që do t’u paraqitet britanikëve, për të cilën në fakt ende nuk ka asnjë përllogaritje të saktë.

Duket sikur në Komision dhe në disa kryeqytete duan që t’i ndëshkojnë britanikët nën moton “do ta shihni shpejt, se çfarë gabimi keni bërë”.

Parë në aspektin ekonomik Brexit është një gabim – kjo madje mund të konsiderohet si e sigurt. Planet në stratosferë të kryeministres Theresa Mays për një vend të çliruar prej barrierave të bezdisshme, që tani do të vendosë marrëveshje tregtie me të gjithë botën, janë një mbivlerësim i papeshuar mirë i vetvetes. Ajo, ish-kundërshtarja e Brexit-it, tani përpiqet me këtë vetëm të nxjerrë më të mirën nga rezultati i referendumit të vitit të kaluar.

Mund të zgjasë shumë vite, derisa të gjendet një kompensim i krahasueshëm për ndërlidhjet e ngushta ekonomike me BE-në, që ishin etabluar prej kohësh! Çfarë humbje energjish! Britania e Madhe do të humbasë, por edhe BE-ja.

Por, ishin në radhë të parë arsye politike dhe jo ekonomike, ato që çuan në votën për Brexit. “Të rimerret në dorë kontrolli”, ky është shpjegimi i kësaj vote. Për shumicën e banorëve të “flluskës së Brukselit” është një veprim krejt i pashpjegueshëm, se si një vend, që gjoja ka përfituar shumë prej BE-së do t’i kthejë shpinën asaj pas 44 vjetësh. Nga ana e BE-së nuk duket të ketë shenja për vetëkritikë. Megjithatë askush nuk duhet të gënjejë veten: Qëllimi zyrtar i një “unioni gjithnjë e më të lidhur ngushtë” nuk janë vetëm britanikët të pakënaqur. Pikërisht në Gjermani ka një tendencë sakralizimi të Europës. Pas kësaj gjithçka shpërbëhet, nëse vihet në pikëpyetje predikimi i një “unioni gjithnjë e më të lidhur ngushtë”. Por, Brexit-i e vë atë masivisht në pikëpyetje.

Pikërisht në Gjermani do të ishte gabim që të shprehej ndjenjë hakmarrjeje. Nëse bëhet fjalë për tregtinë e lirë, aftësinë konkurruese, ekonomi me kursim, Gjermanisë do t’i mungojnë shumë britanikët që mendojnë ngjashëm. Në të ardhmen Gjermania do ta ketë edhe më të vështirë se tani, që të mbrohet prej kërkesave të një blloku të fortë të shteteve jugore të BE-së, që BE-në duan ta bëjnë një union transferi dhe borxhesh me Gjermaninë si kampione të pagesave.

Ndaj nuk duhet të jetë objektiv i negociatave për Brexit, që të stampohet një shembull me Britaninë e Madhe, për t’i trembur kandidatë të tjerë të mundshëm për dalje nga një “deal i keq”. Një gjë e tillë do t’i nxiste edhe më shumë euroskeptikët në vende si Suedia, Danimarka apo Holanda. Qëllimi duhet të jetë, që britanikët edhe më tej të mbahen të lidhur ngushtë me BE-në dhe që tranzicioni të konceptohet mundësisht pa fërkime.

Do të ishte një mënyrë pragmatike veprimi, në dobi të interesave të të gjithëve, në vend të një strategjie të gabuar – o të gjitha o hiç fare. BE-ja nuk mund të dojë t’i mbajë bashkë të gjithë anëtarët e vet, duke ndëshkuar ata që shkëputen. Por ajo mund t’ia arrijë kësaj vetëm duke qenë joshëse!