Kalaja e Prizrenit: Simbol i qytetit dhe trashëgimi e vlefshme kulturore e Kosovës

Kalaja në vete përmban një pjesë të rëndësishme të historisë së lashtë të qytetit dhe e bën këtë qytet me vlerë të padiskutueshme ambientale, shkencore, historike dhe turistike.

Duke shikuar aspektin kohor të ngritjes së objekteve nëpër mote në Kalanë e Prizrenit, arkeologët thonë se ato u përkasin periudhave të ndryshime historike, nga ajo antike dhe bizantine, e deri tek ajo osmane, pavarësisht se për një kohë të gjatë thuhej se ndërtimi i kësaj kalaje i përkiste periudhës bizantine, shkruan Telegrafi.

Veç kësaj, në aspektin ndërtimor arkeologët ndeshën në praninë e tri komplekseve të veçanta të cilat i quajtën qytete: Qyteti i Epërm, Qyteti i poshtëm dhe Qyteti Jugor.

Qyteti i Epërm shtrihet në anën jugore të kalasë, aty ku kodrina nëpërmjet kurrizit lidhet me rrëzën e Sharrit. Kjo pjesë e kalasë paraqet pikën më të dobët (duke shikuar nga aspekti i mbrojtjes së saj), për shkak se prej andej më së lehti mund të kryheshin sulmet e kundërshtarëve.

Qyteti i Poshtëm shtrihet në anën veriore të saj dhe shikuar nga hapësira që zë në krahasim me Qytetin e Epërm, është katër herë më i madh. Përveç mureve, aty gjenden edhe depotë e barotit, kazamatet, themelet e një xhamie etj. Xhamia kishte qenë e ndërtuar me gëlqerorë gjysmë të përpunuar, të lidhur me horosan.

Qyteti Jugor shtrihet në pjesën jugperëndimore të kalasë, ku edhe gjendet hyrja kryesore e saj. Ky qytet dhe pjesa e rrafshëlartës së kalasë nuk janë hulumtuar sa duhet, prandaj do të ishte me interes të veçantë që pikërisht në atë pjesë të vijohet me hulumtime më sistematike arkeologjike.

Të dhënat e ndryshme nga arkeologët dëshmojnë praninë e ndonjë fortese të ngritur mbi kodrinë që në në periudhën dardane e romake, e ku objektet e mesjetës vazhdonin të ndërtoheshin mbi objektet antike.

Kalaja, për shkak të pozicionit topografik, bën që të shijoni plotësisht peizazhin tërheqës natyror.

Për të shijuar pamjen magjepsëse duhen 20 minuta ecje në këmbë. Një rrugicë e ngushtë lidh qendrën e qytetit kulturor me monumentin që konsiderohet atraksioni kryesor në Prizren.

Shkallët e vendosura në rrugicën prej kalldrëmi e bëjnë edhe më sfiduese ngjitjen deri lart. Vizitorët shpeshherë ndalen për të pushuar, mirëpo kur arrijnë në Kalanë e ndërtuar mbi kodrën e lartë, të vendosur në jug-lindje të qytetit, harrohet lodhja.

Ambienti i jashtëzakonshëm piktoresk është një përjetim i paharrueshëm. Prej lartë, shihet i gjithë qyteti. Shihen xhamitë, shtëpi dhe objektet tjera që përbëjnë identitetin kulturor të Prizrenit. /Telegrafi/